Ahlaki değer, belli bir grup ya da toplum tarafından benimsenmiş olan etik bağlamda önemli görülen ölçütlerdir. Ahlaki değer kapsamında bulunan herhangi bir anlayış ya da görüş aynı ahlakı kabul edilen kişiler tarafından önemli ve değerli görülür.
Değer kavramı temel olarak belirli bir ölçüttür. Ahlaki bağlamda değer olarak nitelendirilen unsurlar ise belirli bir kişi, grup ya da toplumun önem verdiği ahlaki unsurlardır. Kimi zaman bir gelenek kimi zaman da nesnel bir şey ahlaki değer kapsamına girebilmektedir.
Felsefede Ahlaki Değer Nedir?
Felsefede ahlaki değer, belirli bir davranışa ya da şeye biçilen ahlaki ölçüttür. Kıymet ya da karşılık anlamına da gelmektedir. Felsefe bağlamında ahlaki değer nitelendirildiğinde bireylerin varoluşsal amaçlarında ahlaki olarak kendilerine belirledikleri değerlerdir. Bir davranışı bireyin nasıl nitelendirdiği, nasıl ahlaki olarak benimsediği felsefe tarafından önem verilen hususlardır.
Felsefe bazında ahlaki değer kavramına farklı bir bakış da iyi, güzellik gibi kavramların insanlar tarafından nasıl değerlendirildiği ile ilişkilidir. Ortak bir iyi ve güzel olgusunun var olması değerler felsefesi bazında yoğun olarak araştırılmış ve araştırılmaya da devam etmektedir.
Ortak bir ahlaki değer yargısının bulunması toplumlara ya da gruplara özgü bir davranış biçimidir. Felsefede kavramların gerçek anlamlarının anlaşılması çabası ve insanların değer vermelerine bağlı olarak değerli hale gelen başka kavramlar değerler felsefesi bazında incelenmektedir.
İslamiyet’te Ahlaki Değerler Nelerdir?
İslamiyet’te temel ahlaki değer insanların inançlı ve iyi olmaları üzerine odaklanır. İslamiyet bağlamında insanların önem vermesi gereken üç önemli boyut bulunmaktadır. Bu boyutlar ise inanç, ahlak ve ibadet boyutudur. İnanç ve ibadet boyunun yanı sıra ahlak boyutu belli başlı değerler ile ifade edilir.
İslamiyet’te temel ahlaki değerler insanların iyi, inançlı ve doğru bir hayat yaşamaları için gerekli görülen değerlerdir. Bu değerler ise aşağıdaki gibidir;
- Allah’a, Peygamberlere ve Kur-an’ı Kerim’e karşı olan görevler,
- Kişinin kendi şahsına yönelik olan görevler,
- Kişinin kendi ailesine yönelik olan görevler,
- Kişinin vatanı ve milletine yönelik olan görevler,
- Kişinin insanlığa (diğer tüm insanlara karşı) olan görevleri.
İyi, doğru ve inançlı bir hayat sürmek için kişilerin kendilerine görev olarak bilmesi gereken başlıca değerler yukarıdaki gibidir. Bir kişi kendine, rabbine, vatanına, ailesine ve diğer insanlara karşı kendini her zaman sorumlu hissederek hareket etmelidir.
Bilimin Ahlaki Değerleri Nelerdir?
Bilim insanlık için sürekli bir ilerleme ve gelişmeyi hedefleyen bir daldır. Bilimin ahlaki değerleri ise temel olarak nesnel karakterlidir. Bilimin ahlaki değerleri ise nesnel olarak doğru kabul edilen bilgiler ile ilgilidir.
Bilimsel bilginin varlığı bilimin en temel ilerleme içgüdüsüdür. Bilimsel bilgi belirli bir dönemde doğru kabul ediliyorken başka bir dönemde yanlış kabul edilebilir. Bu noktada bilimsel olarak değer verilen bir bilgi farklı dönemlerde farklı değer ölçütlerine sahip olabilir. Bu durum bilimin ilerlemesi ile netleşmektedir.
Bilimin ahlaki bağlamda değerli olmasının en büyük nedeni ise insan ve insanlığın gelişmesine olanak tanıyor olmasıdır.
- Bilim doğru kullanıldığında insanın ahlaki yaşamına rehber olabilecek niteliklere sahiptir.
- İnsanın ahlaklı bir yaşam yaşayabilmesi için gerekli ortamın sağlanmasına yardımcı olabilir.
- Bilim toplumsal gerçekliği bulmayı hedefler, ahlaki bağlamda değer taşır.
- İnsan ve toplumun arzu ettiği gelişmenin sağlanmasında bilim kilit rol oynar. Bu nedenle de ahlaki bağlamda değer taşır.
Bilimin ahlaki değerleri temel olarak bilimin ilerleme içgüdüsü ile doğrudan doğruya ilişkilidir.
