Alüminyum Nedir? Nerelerde Kullanılır?

Alüminyum anlamı atom numarası 13 olan Al şeklinde yazılan elementi açıklar ve alüminyum kelimesi Türkçe diline Fransızcadan geçmiştir. Alüminyum dünya üzerinde var olan en yaygın metal çeşididir ve aynı zamanda dünya üzerinde en çok bulunan üçüncü kimyasal element olma özelliğine sahiptir. Yerküre üzerinde alüminyumdan daha fazla olan diğer kimyasal ise elementler oksijen ve silikondur.

Alüminyum Nedir?

Alüminyum nedir ve özellikleri gümüşi beyaz renkteki alüminyum metalinin özelliklerini içerir. Alüminyum kimyasal elementinin simgesi Al’dir ve atom numarası 13’tür. Alüminyumun erime sıcaklığı 660 derecedir ve yoğunluğu santimetre küp başına 2.7 gramdır. Alüminyum nedir, alüminyum saf haldeyken yumuşak ve esnek bir maddedir. Alüminyum elementinin mukavemetini arttırmak için başka elementler ile alaşım haline getirilir ve yararlı özellikler sağlanır.

Alüminyum yapı gereçleri olarak demir ve çelikten sonra en yaygın kullanılan metal çeşididir. Bu yönüyle alüminyumun insan hayatındaki yeri oldukça önemlidir. Günlük hayatta ise alüminyum her yerdedir. İçecek kutuları, alüminyum folyolar, elektronik araçların içeriğine ve hatta mobilyalarda alüminyum geniş kullanım alanına sahiptir.

Alüminyum dünyada en çok bulunan metal olma özelliğine sahiptir ve yerküre üzerinde %8,1 oranında alüminyum vardır. Alüminyum metali doğada oksijen ve diğer elementler ile kimyasal birleşmeler sonucu oluşur. Alüminyum alaşımları hafif ve kuvvetli olma özellikleri ile bilinir ve kolay şekillendirilebilir. Alüminyum ile alüminyum döküm yapılabilir, birçok teknik ile kombinasyonları sağlanabilir, kolaylıkla işlenebilir ve birçok yüzeyde çalışma imkânı oluşturulabilir.

Alüminyum Nasıl Elde Edilir?

Alüminyum nasıl elde edilir alüminyum eski çağlardan günümüze kadar aynı yöntemlerle elde edilmiştir. Öncelikle alümina elde etmek için boksit cevherlerine Bayer metodu uygulanır. Bayer metodu ile boksit cevherinden çıkarılan alüminaya elektroliz işlemi uygulanır ve alüminyum elde edilir. Alüminyum fabrikaları bu nedenle boksit kaynaklarına yakın yerlere kurulur. Alüminyum boksit cevherinden ayrılarak yapılır ve birçok alanda kullanılır.

Alüminyum cevheri dünyada boksit cevheri olarak bulunur ve oksidasyona karşı çok dirençlidir.

Boksit Nerelerde Kullanılır?

Boksit nerede kullanılır, en yaygın olarak alüminyum üretimi gösterilebilir. Bunun yanısıra, havacılık ve otomotiv sanayileri, elektrikli cihazlar, ev aletleri, şeker üretimi ve demir üretimine kadar geniş bir yelpazede boksitten faydalanılmaktadır.

Boksit, dünya üzerinde en fazla Gine ve Avustralya’da bulunmaktadır. Kıta olarak, en çok boksit rezervi, Afrika kıtasındadır. Bunu Vietnam ve Çin izler. Ülkemizde, Konya – Seydişehir, Antalya – Akseki, Gaziantep – Islahiye ve Muğla – Milas bölgelerinde boksit çıkarılmaktadır. Çıkarılan boksit, Konya – Seydişehir’de bulunan alüminyum işleme tesislerinde kullanılmaktadır.

Alüminyum Alaşımlarının Tercih Edilme Nedenleri Nelerdir?

Demir dışı elementler arasından en önemlisi olma özelliğine sahip alüminyumun kullanım alanları çok fazladır ve tercih edilme nedenleri ile fark yaratan bir konuma sahiptir. Çelikten sonra kullanımı en yaygın olan alüminyum alaşımlarının başlıca tercih edilme nedenleri ise şu şekildedir:

  • Yüksek mukavemete karşılık yoğunluk oranı sebebiyle hafif bir malzemedir. Bu sebeple uçak sanayi ve uzay sanayi için tercih edilir.
  • Düşük yoğunluğa sahip alüminyum elektrik ve ısı iletkenliği yönünden iyi bir malzemedir.
  • Alüminyum ekonomik bir malzemedir.
  • Kolay işlenebilme özelliği sayesinde dekoratif özellikler kazandırılarak mimaride, çeşitli ev aletlerinde ve mobilyalarda kullanıma uygunluk sağlar.
  • Çok kolay ısınır ve soğur.
  • Sünek, dayanıklı ve kuvvetlidir
  • Korozyona dayanıklıdır
  • İletkendir
  • Kokusuzdur
  • Doğal özelliklerini kaybetmeden %100 geri dönüştürülebilir bir maddedir.

Alüminyumun Kullanım Alanları Nelerdir?

Alüminyum kullanım alanları çok geniş olan bir metaldir. Parlak ve gümüş rengi yapısıyla herkesin aşina olduğu alüminyum aslında görünmeyen alanlarda da çok sık kullanılmaktadır. Örneğin cam üretiminde alüminyum kullanılır. Alüminyumun en yaygın kullanıldığı alanlar:

  • Ulaşım
  • İnşaat
  • Elektrik
  • Tüketim malları kategorilerindedir.

Ulaşım Alanında Alüminyum Kullanımı Neleri İçerir?

Alüminyum dayanıklılığına karşın hafif bir malzeme oluşundan dolayı rakipsizdir. Hafif olması ulaşım aracını hareket ettirmek için daha az kuvvet harcanacağı anlamına geldiği için yakıt verimliliği sağlayan önemli bir durum oluşturur. Alüminyum en güçlü metal çeşidi olmasa da diğer metaller ile alaşım haline getirilir ve alüminyum değeri / kuvveti / mukavemeti arttırılır. Korozyon direnci sayesinde de ağır ve pahalı korozyon önleyici kaplamalara kıyasla daha iyi bir seçenektir.

Otomobil endüstrisinde büyük ölçüde çelik kullanılırken ilerleyen yıllarda otomobil üretimi için de alüminyum içeriğin artması düşünülmektedir. Bugün günümüzde Japonya’da yüksek hızlı trenler de alüminyum içerik kullanarak dünyada fark yaratmış durumdadır.

Alüminyum uçak sanayisi için de çok önemli bir metaldir. Hafif, güçlü ve esnek olmasından dolayı uçak ve uzak sanayisinin vazgeçilmez bir parçasıdır. Uçak icat edilmeden önce zeplinlerin çerçevelerinde de alüminyum kullanılırdı. Günümüzde ise modern uçaklığın hemen hepsi gövdeden kokpite kadar alüminyum alaşımlar kullanılarak yapılıyor.

aluminyum insaatlarda kullanilir
aluminyum insaatlarda kullanilir

İnşaat Alanında Alüminyum Kullanımı Neleri İçerir?

Alüminyum nerelerde kullanılıyor bunu anlamak için yapı / inşaat sektörüne de göz gezdirmek gerekir. Korozyona karşı çok dirençli bir yapıya sahip olan alüminyum ile yapılan binaların uzun yıllar bakıma ihtiyacı olmaz. Alüminyum inşaat sektöründe ısı tutucu özelliği nedeniyle de tercih edilme sebepleri arasındadır. Alüminyum ile yapılan binalar kışın sıcak yazın serin olma özelliğine sahip olur.

Alüminyum kolay şekil alabilme özelliği sayesinde istenen şekilde kesilebilir, kavis sağlanabilir ve kaynaklanabilir. Bu yönüyle tahtanın, plastiğin ve çeliğin yapamadığı şeyleri yaparak onların eksiğini kapatır. Alüminyum doğrama da binalar için en güvenilir ve en maliyeti uygun seçeneklerinden biri olarak inşaat sektöründe kapı ve pencereler için sıkça tercih edilir.

Günümüzde alüminyum yüksek binaların yapımında ve köprülerin yapımında en çok tercih edilen metal çeşididir. Alüminyum hafif olması nedeniyle çalışmayı kolaylaştırır ve daha hızlı hale getirir. Çelikten yapılan yapılar çok daha çalışması zor ve yüklü maliyetler gerektirdiği için inşaat alanında alüminyum daha sık tercih edilir.

Elektrik Alanında Alüminyum Kullanımı Neleri İçerir?

Elektrik hatları için özellikle uzun mesafelerde en iyi seçenek alüminyumdur. Bakır kablolar elektriği iletme konusunda çok iyi olsa da uzun mesafe konusunda alüminyum kadar başarılı değildir. Aynı zamanda bakır çok daha ağır ve pahalı bir malzemedir. Alüminyum malzemesinin hafif olması ve ucuz olması elektrik hatları için en iyi seçenek olma durumunu oluşturur. Alüminyum yumuşak yapısı sayesinde bakırdan çok daha kolay şekil alır ve tel haline getirilir. Alüminyum malzemesinin korozyon direnci çok yüksek olduğu için elektrik tellerinin uzun yıllar boyunca bozulmamasını sağlar.

Elektrik hatları ve kablolar dışında alüminyum malzemesi motor yapımında, cihazlarda ve güç sistemlerinde de yaygın olarak kullanılır. Alüminyum malzemesi ile LED ampuller, uydu çanakları, TV antenleri gibi birçok elektrik sistemi gereçleri yapılmaktadır.

Tüketim Malları Alanında Alüminyum Kullanımı Neleri İçerir?

Tükettim malları grubunda alüminyum birçok yerde kullanılır. Mutfaklarda alüminyum folyo başta olmak üzere, alüminyum tencereler, kızartma tavaları ve çeşitli ev aletleri alüminyumdan yapılır. Isıyı iyi iletme özelliği ve sağlıklı olması nedeniyle alüminyum mutfak gereçleri en çok tercih edilen mutfak gereçleri malzemesini oluşturur. Alüminyum mutfak gereçlerinin temizliği kolaydır ve paslanma yapmaz.

Alüminyum ambalaj ise market alışverişleri başta olmak üzere hemen her yerde karşımıza çıkar. Alüminyum ambalajlar yiyecek ve içecekleri paketlemek için kullanılırlar. Soğuk içecek kutularının büyük bir çoğunluğu alüminyum malzemesinden yapılmıştır.

Akıllı telefonlarda, tabletlerde ve TV’lerde alüminyum kullanımı oldukça yaygındır ve alüminyum kullanımının giderek arttığı görülmektedir. Alüminyum, teknoloji için harika bir malzemedir. Görüntüsü, hafifliği, dayanıklı ve şık görüntüsü ile üst düzey markaların tercih ettiği bir malzeme çeşididir. Biçim ve işlev olarak teknoloji ürünlerinin harika birer parça olmasını sağlayan alüminyum, elektronik cihazların aşırı ısınmasını önleyerek tercih sebebi olma kriterini de üst sıralara taşır.

içeriğimizi oylayın
Yazar: Sinan

1982 İstanbul doğumluyum. İlk, orta, lise ve üniversite eğitimimi İstanbul'da tamamladıktan sonra Çanakkale'ye yerleştim. Birkaç yıllığına ticaret hayatının içinde bulunduğum için aktif olarak ilgilenemediğim programlama ve web tasarım kariyerime, burada içerik yazarlığı yaparak devam ediyorum.

Yorum yapın