Olumsuz Geri Bildirim: Sizi Başarıya Götürecek 5 Önemli Faydası

Bir çalışanınıza veya meslektaşınıza (veya çocuklarınıza) geri bildirim verirken eleştirel olmamanız veya negatif geri bildirim vermemeniz gerektiğine dair çok fazla makale var. Böyle ezberden tavsiyeler genellikle sinir bozucudur çünkü sadece pozitif geri bildirim daha etkilidir şeklindeki düşünceyi savunurlar. Bu tavsiye, gerçekte çok da iyi niyetli değildir, çünkü gerçekte mevcut durumu gizlemeyi amaçlar. Hepimiz, böyle olduğuna inanmak isteriz çünkü bir başkasına neyi yanlış yaptığını söylemek can sıkıcıdır. Bu yazıda, olumsuz geri bildirim konusuna değineceğiz ve bunun hem kendimiz, hem de çevremizdekiler için ne kadar olumlu olduğunu sonuçlar vereceğini göreceğiz.

Olumsuz Geri Bildirim Cesaret Kırıcı Değil midir?

Evet , olumsuz geri bildirim cesaret kırıcı ve moral bozucudur. İnsanlar, kendilerini güvende hissetmek için cesaretlendirilmeye ihtiyaç duyar. Olumsuz bildirim bu yüzden aynı zamanda onları motive etmeye de yardımcı olur, çünkü ondan kaçınmak en başta karşımızdaki için tehlikelidir. Tehlikelidir çünkü yaptığı hatanın farkında olmayan insan gelişemez. Geri bildirimde bulunurken sadece “olumlu” noktalara değinmek, karşınızdakini aldatmaktan başka işe yaramaz. Doğru bir şekilde yapıldığında, negatif bildirim de karşımızdaki için oldukça motive edicidir. Başarılı insanlar, olumsuz geri bildirimi kabul etme konusunda gönüllüdür, sadece olumlu geri bildirimi kabul ettiği için, başarı mutlak değildir.

Kafa karıştırıcı, değil mi? Neyse ki, Stacey Finkelstein (Columbia Üniversitesi) ve Ayelet Fishbach’ın (Chicago Üniversitesi) parlak yeni araştırması sayesinde olumsuz geri bildirimin neden, ne aman ve kimin için uygun olduğu açığa kavuştu. Bu araştırma, geri bildirimin görünüşte paradoksal niteliğine de ışık tutuyor. Biz de bu yazımızda, bu araştırmanın sonuçları üzerinde duracağız.

Geri Bildirimin İki Yüzü

Olumlu ve olumsuz geri bildirimin hizmet ettiği işlevi anlayarak başlayalım. Olumlu bildirim (örneğin “bu işte gerçekten iyi yaptığın şeyler…”) hem deneyiminizi hem de kendinize olan güveninizi arttıyor. Böylece, çalıştığınız işe veya gerçekleştirdiğiniz projeye bağlılığınız da artıyor. Olumsuz bildirim (örneğin “burada yaptığın hatalar da şunlar…”) ise bilgilendiricidir, size nerede çaba harcamanız gerektiğini söyler. Bu, kendinizi geliştirebilmeniz için de önemli bir fırsattır.

Bu iki farklı işlev göz önüne alındığında, olumlu ve olumsuz geri bildirim farklı zamanlarda farklı insanlar için daha etkili ve daha motive edici olabilir. Örneğin, ne yaptığınızı gerçekten bilmediğinize, ya da kendinizi çalıştığınız konuda bir çıkmaza saplanmış hissettiğinizde olumlu geri bildirim, iyimserliğinizi korumanıza ve zorluklarla daha rahat başa çıkabilmenize yardımcı olur. Acemilerin ihtiyaç duyduğu işte tam olarak budur. Ancak, bir uzmansanız ve zaten yaptığınız iş hakkında fikir sahibi iseniz, çalışmanızı daha da iyi hale getirmek için olumsuz geri bildirim, ihtiyacınız olan en iyi yardımcıdır.

olumlu geri bildirim
olumlu geri bildirim

Finkelstein ve Fishbach’ın gösterdiği gibi, acemiler ve uzmanlar gerçekten de farklı türden geri bildirime ihtiyaç duyuyor ve bu onları farklı bilgi türleriyle de olsa, benzer şekilde motive ediyor. Çalışmalarının birinde, başlangıç ve ileri düzeyde Fransızca dersi alan Amerikalı öğrencilere, neyi doğru yaptıklarını ve neyi yanlış yaptıklarını sordular. Bu sorular, güçlü yönlerine odaklanmalarını veya neyi yanlış yaptıklarını sorgulamalarını istiyordu.  Yeni başlayan öğrenciler çoğunlukla olumlu yanlarını yansıtacak bir eğitmeni tercih ederken, ileri düzey öğrenciler ise zayıf yönlerini anlatacak daha eleştirel bir eğitmeni tercih etti.

Başka bir çalışmalarında, çok farklı bir davranışı incelediler: Çevre dostu eylemler. Bu seferki uzman grup, çevre örgütlerinin (Greenpace vb.) üyeleriydi. Acemiler ise, herhangi bir çevre örgütüne üye olmayan, sıradan insanlardı. Çalışmadaki her katılımcı, düzenli olarak çevreye yardımcı olan eylemlerinin bir listesini yaptı; geri dönüşüm, şişelenmiş sudan kaçınma ve daha kısa duş alma vb. Daha sonra, bir çevre danışmanından eylemlerinin etkinliği konusunda geri bildirim almaları sağlandı ve uzmanlar daha az etkili eylemlerinin çevreye etkisi konusunda geri bildirim almayı tercih ederken, acemiler ise daha çok etkili eylemlerinin üzerinde durmayı tercih etti.

Birlikte ele alındığında, bu araştırmalar, belirli bir alanda deneyimli kişilerin (yukarıda uzman olarak nitelediğimiz) olumsuz bildirim korkusu yaşamadığını gösteriyor. Kötü bir şey olduğunda, onu anlamaya ve çözmeye çalışır, üzerine giderler. Bilinç düzeyinde veya sezgisel olarak, olumsuz bildirimin aslında onları ileri götürecek en güçlü araç olduğunu bilir ve bunu ararlar. Olumlu bildirime ise genellikle mesafelidirler çünkü hem yaptıkları iyi işlerin farkındadırlar, hem de bunun kendilerine katkı sağlayacağından emin değildirler.

Olumsuz Geri Bildirimin Faydaları

olumsuz geri bildirim faydalari

Olumsuz geri bildirimin en önemli 5 faydası şu şekildedir:

  1. İyileşme: Olumsuz geri bildirim işinizi veya çalışmalarınızı geliştirip iyileştirmeniz için size yol gösterir. Bu sayede hatalarınızı düzeltebilir ve gelecekteki performansınızı artırabilirsiniz.
  2. Motivasyon: Olumsuz geri bildirim, kendinizi daha iyiye doğru geliştirdikçe motivasyonunuzu artırabilir. Ayrıca, eleştirilerden ders çıkarmak öğrenme sürecini hızlandırarak başarıya ulaşma konusunda sizi cesaretlendirebilir.
  3. Güvenilirlik: Eleştirilerle yüzleşmek profesyonel davranışın bir parçasıdır ve bu tutum sizin güvenilirliğinizde önemli bir rol oynayabilir. Diğer insanlar size daha fazla saygı duyar ve iş yapabilmenize yardım ederler.
  4. İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi: Olumsuz geri bildirim almak iletişim becerilerinizi de geliştirebilir; karşı tarafın görüşlerine açık olmanız, onları dinlemeniz ve yanlış anlamalardan kaçınmanız gerektiği anlamına gelmektedir.
  5. Müşteri Memnuniyetinde Artış: Eğer müşterilerinizden aldığınız olumsuz geribildirimleri dikkate alır ve bu konuda çalışmalarınızı iyileştirirseniz, müşterilerinizin memnuniyeti artabilir. Bu da işletmenizin büyümesine katkı sağlayabilir.

Motivasyon: Pozitif Güdülenme

Hangi tür geri bildirim sizi harekete geçmek için teşvik ediyor? Çevre araştırmasındaki katılımcılara, eylemleri hakkında rastgele olumlu veya olumsuz geri bildirim verildi. Daha sonra, araştırmaya katıldıkları için kişi başı 25 dolar verildi ve bunun ne kadarını Greenpeace’e bağışlamak istedikleri soruldu. Aldıkları bildirim türünün, motivasyonları üzerinde dramatik bir etkisi olduğu görüldü: Olumsuz geri bildirim verildiğinde uzmanlar ortalama olarak 8,53, acemiler ise 1,24 dolar bağışlamaya karar verirken, olumlu geri bildirim verildiğinde acemiler 8,31, uzmanlar ise 2,92 dolar bağışlamaya karar verdi.

Açık olmak gerekirse, bu yazıdan acemilere hatalarından bahsedilmemesi ve olumlu bildirim verilmesi sonucu çıkarılmamalı. Tabii ki acemilere de olumsuz bildirim sunmalı ve gelişimlerine katkıda bulunmalıyız, ama bunu tavsiye eşliğinde ve nazikçe gerçekleştirmeliyiz.

Buna ek olarak, herhangi bir işe yeni başlayan acemi için, övgü daha etkili bir motivasyon aracıdır. Deneyimli birine hatasını gösterirken çok fazla endişelenmeye gerek yoktur; olumsuz bildirim güvenlerini kırmak yerine performanslarını bir adım öteye taşımak için ihtiyaç duydukları bilgiyi verecektir.

Kaynak: Sometimes Negative Feedback is Best

içeriğimizi oylayın
Yazar: Sinan

1982 İstanbul doğumluyum. İlk, orta, lise ve üniversite eğitimimi İstanbul'da tamamladıktan sonra Çanakkale'ye yerleştim. Birkaç yıllığına ticaret hayatının içinde bulunduğum için aktif olarak ilgilenemediğim programlama ve web tasarım kariyerime, burada içerik yazarlığı yaparak devam ediyorum.

Yorum yapın