Tarih meraklılarının yakından bildiği höyük kavramı, eski yerleşim alanlarının toprakla örtülmesi ile oluşan tepelerdir. Höyükleri üst üste oluşmuş çok dönemli yerleşim alanları olarak da ifade etmek mümkündür. Bunun yanı sıra yüksekliği 1 ila 40 metre arasında değişen höyüklerin genişliği ise 1,5 km sınırına kadar ulaşır. Tarihte yaşamış uygarlıkların araştırılması kapsamında höyüklerin çok değerli olduğundan söz etmek gerekir.
Dilbilimsel açıdan ‘Yığma Tepe’ olarak bilinen ‘Höyük’ ilk defa Kaşgarlı Mahmut’un Divanu Lügati’t Türk’te geçmektedir. Eski Türkçeden türeyen bir kelime olması tarihi bağlamda değerini de ispat eder. Höyüklerin tanımı kadar kendileri de oldukça değerlidir. Zira arkeolojik kazılar ışığında tarihin aydınlanması adına höyüklerin incelenmesi gerekir. Türkiye bu konuda çok zengin bir ülkedir. Peki, Türkiye’de bulunan höyükler hangileridir?
İçindekiler
Türkiye’deki Höyükler
Anadolu topraklarının pek çok medeniyete ev sahibi olması höyük konusunda çok ciddi bir zenginliği ortaya çıkarır. Bu nedenle de Türkiye’de höyük dendiğinde akla gelen pek çok seçenek vardır. Anadolu sınırları içerisinde toplamda 27 farklı höyükten söz etmek mümkündür. Coğrafi olarak farklı noktalara dağılmış olsalar da bu höyüklerin her biri değerlidir.
Türkiye’de höyükleri ele alırken bütün höyüklerden bahsetmek yerine en önemlilerini incelemek daha doğrudur. Bu kapsamda en önemli höyükler şu şekildedir:
1. Göbeklitepe
Türkiye’nin en değerli kültürel miraslarından biri olan Göbeklitepe, Şanlıurfa sınırları içerisinde yer almaktadır. MÖ 11400lü yıllara kadar uzanan bu höyük çok iyi korunmuş olması sayesinde dikkat çekmeyi başarır. Neolitik dönemden bugünlere taşınan Göbeklitepe’nin sadece Türkiye için değil dünya mirası için de çok değerli olduğundan söz etmek gerekir. Bu nedenle de Göbeklitepe, UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alır.
İnsanların yaşadıkları bir yerden ziyade mabet ve kült yapıları barındıran Göbeklitepe, mimari açıdan oldukça başarılıdır. Bu nedenle de Göbeklitepe mistik bir havaya sahiptir.
2. Çatalhöyük
Orta Anadolu’da Çorum sınırları içerisinde yer alan Alacahöyük, 9000 yıllık geçmişe sahiptir. Neolitik ve Kalkolitik Çağ’dan kalma eserlerin bulunduğu alanda 2 fakrlı höyük bulunmaktadır. Konya’nın Çumra ilçesinde bulunan Çatalhöyük, Göbeklitepe keşfedilmeden önce Anadolu’da ilk yerleşim yeri olarak kabul gördü.
Tarımın izlerine rastlayan arkeologların Çatalhöyük’e çok büyük önem atfettiğini ifade etmek gerekir. Bu nedenle de Türkiye’de höyük dendiğinde Çatalhöyük akla ilk gelen yerlerden bir tanesidir.
3. Troya (Truva)
Anadolu topraklarında oldukça değerli bir yerleşim birimi olan Troya, Çanakkale sınırları içinde yer alır. Homeros’un ünlü eseri İlyada’da Troya Savaşı olarak geçen savaş burada gerçekleşmiştir. Üstelik antik bir kent olan Troya’nın 1998 yılından bu yana UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer aldığından söz etmek gerekir. 19 farklı katman ile oldukça etkileyici bir höyük olan Troya sadece Türkiye için değil dünya mirası için de değerlidir.
4. Alacahöyük
Çorum sınırları içerisinde yer alan Alacahöyük, MÖ 5000li yıllara kadar dayanmaktadır. Asıl adı İmat Höyük olan bu bölge Alaca ilçesi sınırları içerisinde yer aldığından bu ismi almıştır. Özellikle mimari yapıları be kalıntıları ile dikkat çeken höyükte geçmişin izlerini bulmak fazlasıyla etkileyici olacaktır.
