Jeopolitik, siyasi coğrafyadan doğan bilim dalına verilen isimdir. Bu bilim siyasal coğrafyanın devlete sağladığı avantajlı durumları ve dezavantajlı durumları inceler. Bu kavram devletlerin ulusal güçlerini ve dış politikadaki tutumlarını yönlendiren temel faktörlerden birisidir. Yine bu kavramı ülkelerin coğrafi konumları, doğal kaynakları, nüfus özellikleri ve topoğrafya özellikleri ile ilişkilendirebiliriz.
Kavramın isim babası İsveçli Rudolf Kjellén’dir. Jeo ve politik kelimelerini ayrı ayrı incelediğimizde bu sözcük yer-siyaseti anlamını akla getirir. Bu kavramı K. Haushofer içinde yaşamakta olduğu coğrafi bölgenin ve tarihi gelişmeler etkisiyle değişen siyasal hayat şekli olan devletlerin üzerinde yaşadığı coğrafya olarak tanımlamış ve bize sunmuştur.
Jeopolitik Konum Ne Demek?
Jeopolitik konum, devletlerin politik işler sistemindeki konumunun belirlenmesini sağlamaktadır. Devletlerin iktisadi, coğrafi konum, ulaşım, kültürel değerler, yer altı zenginlikleri, askeri ve ekonomik güçleri, ticari gibi konuların üzerine yoğunlaşıp avantaj ve dezavantajlarını incelemektedir. Devletler için bu avantaj ve dezavantajların incelenip bilinmesi çok büyük önem teşkil etmektedir.
Jeostratejik Konumu Ne Demek?
Jeostratejik konumu, bir coğrafyanın bölge ya da dünya üzerinde askerî açıdan ne kadar önemi olduğunu ifade etmektedir. Silah ve imkanların kullanılması üzerinde fiziki unsurların etkisi çok büyüktür. Silahlar ve imkanların seçimi coğrafi şartlara göre değişiklik gösterir ve buna göre seçilip kullanılır.
Türkiye’nin Jeopolitik Konumun Avantajları Nelerdir?
- İki kıtanın birbirine bağlandığı noktada yer alan boğazlarda geniş askeri yetkilere sahip olması.
- İki kıta arasındaki en hızlı ve masrafsız ulaşımın Türkiye üzerinden sağlanıyor olması.
- Yarımada ülkesi olup önemli limanlara ev sahipliği yapması.
- Daha önce yaşamış birçok kültürün birleşim noktası olmasının sağladığı turizm ve zengin yer altı kaynaklarına sahip olması.
Türkiye’nin jeopolitik konumunun avantajları yukarıda verdiğimiz örneklerde belirtilmektedir. Türkiye’nin coğrafi konumundaki su kaynakları bolluğu ve verimli topraklar sebebiyle bu coğrafyada daha önce pek çok farklı millet yaşamıştır. Askerî açıdan baktığımızda ise köprü görevi gören Türkiye’nin birçok geçiş noktasını elinde bulundurması büyük bir avantajdır.
Jeopolitik Kelimesinin Kökeni Hangi Dilden Gelmektedir?
Jeopolitik kelimesinin kökeni Fransızcadır. Türkçe bir kelime değildir ve dilimize Fransızcadan geçmiştir. Bu kelime Fransızcada “géopolitique” şeklinde geçmektedir. Bu kelime hakkında TDK şu şekilde açıklama yapmıştır: -Bir devletin herhangi bir yerde uyguladığı politika ile coğrafyası arasındaki ilişki. -Bir toplum bilimi olarak coğrafya, iktisat, nüfus gibi konuların devlet politikası üzerindeki etkisi. -Devletin saldırgan nitelikte genişlemesini farklı açılardan haklı çıkaran siyasi öğreti.
İstanbul’un Jeopolitik Önemi Nedir?
İstanbul’un stratejik önemi büyük kısmını boğazından almaktadır. Asya ve Avrupa gibi iki kıtanın birleştiği konumda yer alması İstanbul’un stratejik açıdan önemli bir yere sahip olmasını sağlamıştır. Ekonomik açıdan Türkiye İstanbul Boğazı’nı kullanan gemilerden anlaşmalar sebebi ile gelir elde edemiyor olsa bile askerî açıdan geniş yetkilere sahiptir.
Jeopolitik Kavramını İlk Kullanan Kişi Kimdir?
Jeopolitik kavramını ilk kullanan kişi Rudolf Kjellén(1864-1922)’dir. Jeo ve Politik sözcüklerini ayrı ayrı incelediğimizde ‘’jeo’’ kelime olarak coğrafyada yer anlamına gelirken ‘’politik’’ kelimesi ise politika kelimesinden gelmektedir. Bu sözcükler bir araya gelerek ilk kez İsveçli coğrafyacı tarafından kullanılmıştır.
Jeopolitik ve Coğrafi Konum Farkı?
Jeopolitik ve coğrafi konum farkı, devletin uluslararası olarak izlediği yola politika adının verilmesi ve coğrafi konumun burada büyük bir önem taşıması ancak jeopolitiği incelediğimizde diğer kavramlar gibi incelendiği birçok başlığa sahip olmasından ortaya çıkmaktadır. Halk arasında bu iki kavram genellikle birbiri ile karıştırılmaktadır. Ancak bunlar birbirinden farklı iki kavramdır.
