Lirik şiir, okuyucuda aşk, hüzün, heyecan gibi yoğun duyguların coşkun bir dil kullanılarak anlatıldığı genellikle bireysel tema ve duyguların işlendiği şiir türüdür. Lirik türdeki şiirler okuyucunun kalbine ve iç dünyasına ulaşan onda farklı ve yoğun duygular uyandırmayı amaçlayan şiirlerdir.
Lirik Şiirin Özellikleri Nelerdir?
- Genellikle aşk, özlem, ayrılık, vatan, sıla özlemi gibi temaları işler.
- Duygu dolu, yoğun ve coşkulu bir üslup kullanılır.
- Bireysel duyguları ele alabileceği gibi, toplumun ortak duygularını da konu edinebilir.
- Bu şiir türü, hümanizmin tellerinin atılmasına katkı sağlamıştır.
- İsmini Antik Yunan’da şiir okunurken çalınan bir saz olan lirden almıştır.
- Lirik şiirler, efsane, destan gibi hikayeleri de aktarabilirler.
- Tüm dünya edebiyatlarında başarılı örnekleri bulunmaktadır.
Bir Şiirin Lirik Şiir Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Bir şiirin lirik şiir olup olmadığı okuyucuya aktarmak istediği temaya ve kullandığı üsluba bakarak anlaşılabilir. Lirik şiirler genellikle bireysel duyguları okuyucuya aktarma amacı taşır. Teması aşk, sevgi, özlem gibi konulardan oluşan şiirlerin lirik şiir olduğunu anlamak kolaydır. Ancak kimi zaman toplumun genelinde var olan sorunlar ve duygu durumları ile ilgili şair öznel duygularını anlatıyor olabilir. Bu durumda da şiir lirik şiir olma özelliği taşıyacaktır.
Örneğin vatan sevgisini uyandırmayı amaçlayan şiirler genellikle epik şiir türünde yazılır. Ancak şairin memleketine duyduğu özlemi anlatan bir şiir lirik şiir türünün bir örneği olacaktır. Bu türden bir şiirde şairin amacı kişiyi heyecana sürüklemek, ona savaşma arzusu vermek değildir. Burada amaç duyduğu hasreti okuyucuya aktararak ona hissettirebilmektir.
Lirik Şiir Örneği
… Söylenmemiş aşkın güzelliğiyledir
Kağıtlarda yarım bırakılmış şiir;
İnsan, yağmur kokan bir sabaha karşı
Hatırlar bir gün camı açtığını
Duran bir bulutu, bir kuş uçtuğunu,
Çöküp peynir ekmek yediği bir taşı…
Bütün bunlar aşkın güzelliğiyledir. …( Ahmet Muhip Dıranas- Olvido)
Bu şiirde şair duyduğu aşkı ve bu aşkın hayata bakışını nasıl değiştirdiğini anlatmıştır. Şiirde aşk ve geçmişe duyulan özlem coşkulu bir üslup ile anlatılmıştır. Bütün bunlar göz önünde tutulduğuna bu şiir tipik bir lirik şiir örneğidir.
Lirik Şiir Konu Anlatımı
Lirik şiirler coşkulu bir dil kullanır ve genellikle aşk, ölüm, hasret, ayrılık gibi temaları işler. Okuyucuda şiiri okuduğu zaman şairin hissettiklerine benzer duygular uyanması amaçlanır. Lirik şiirler konusunda en çok hata yapılan konu, lirik şiirlerin aşk şiiri olarak algılanmasıdır. Her lirik şiir, aşk temasını işlemez. Örneğin memleket özlemi konusunda yazılan bir şiir de lirik şiir olabilir. Burada ayırt edici özellik şairin bireysel duygularını dizeleri ile okuyucuya aktarması, bunu yaparken de coşkulu bir üsluptan yararlanmasıdır.
Lirik şiirler ile ilgili karıştırılan bir diğer konu da bir efsaneyi ya da destanı anlatan şiirlerin lirik şiir olarak algılanmamasıdır. Lirik şiirler yaygın olarak bilinen bir öyküyü okuyucuda yoğun duygular uyandıracak şekilde anlatabilir.
Dramatik ve Lirik Şiir Farkı
Dramatik şiirler üzüntü ya da korku verici konuları işleyen, genellikle karşılıklı konuşma biçiminde yazılan ve tiyatro opera gibi eserlerde yer verilen şiir türleridir. Lirik şiirler ise, okuyucuda farklı duygular uyandırabilen, genellikle aşk, özlem memleket sevgisi gibi konuların işlendiği şiirlerdir. Bu şiirlerde karşılıklı konuşmalara yer verilmez, sahneye konmak amacı ile yazılmamıştır.
Lirik ve Didaktik Şiir Farkı
Didaktik şiirler okuyucuya bir şey öğretmeyi amaçlayan ders verici nitelikte şiirlerdir. Okuyucuda bir duygu uyandırma amacı değil, öğretme amacı baskındır. Lirik şiirler ise coşkulu bir üslup ile yazılır, belirli bir duyguyu okuyucuya hissettirme amacı güdülür.
