Paul Erdös , 26 Mart 1913 tarihinde Budapeşte’de dünyaya gelmiş Macar bir matematikçidir. Matematik alanında uzun süreler boyunca çalışmalar yapmış olan Erdös, Musevi bir ailenin çocuğudur. Henüz küçük yaşlarda matematiğe olan yeteneği çevresi tarafından fark edilmiş ve arkadaşları tarafından matematik dâhisi ilan edilmiştir.
Paul Erdös hayatı boyunca matematiğin birçok alanını kapsayan 1475 makale yazmış ve hayatını tamamen matematiğe adamıştır. Bunun yanı sıra hiç evlenmemiş, sürekli bir iş sahibi olmamış ve hayatını dostlarının evinde ziyarete giderek ve matematik dışında hiçbir hobisi olmayarak devam ettirmiştir.
Hayatı boyunca ev sahibi de olmayan Erdös, eski bir bavul ile matematikçi dostlarını ziyaret etmekte ve ev sahibi yorulduğu zaman başka bir dostunun evine yaşamaya gitmekteydi. Kendine has ifadelere sahip olan Erdös’ün, her bir çocuk için ‘’epsilon’’ kelimesini kullandığı ve dostları kapısını çaldığında çalışmaya hazır olduğunu ifade etmek için ‘’beynim açık’’ kelimesini kullandığı söylenmektedir.
1934 yılına gelindiğinde Paul Erdös Manchester Üniversitesi’nden aldığı burs neticesinde İngiltere’ye gitmiş ve grafik teorisi, sayı teorisi, olasılık gibi konular üzerine çözümler bulmuştur. 1938 yılında gelindiğinde Princeton Üniversitesi’ne giderek bir yıl orada kalmış ve diğer üniversiteleri dolaşmaya başlamıştır. Bu süre zarfından kendisine teklif edilen birçok tam süreli görevi reddetmiş ve farklı matematikçilerle görüşmeye devam etmiştir.
Hiç evlilik yapmayan Erdös, hayatı boyunca annesi ile yakın ilişkiler kurmuş ve tüm gezilerine annesini de dahil etmiştir. 1971 yılına gelindiğinde ise annesinin ölümü sonucunda çöküntüye uğramış ve tuhaflıkları çoğalmaya başlamıştır. Bu süreçte parasının çoğunu hayır kurumlarına ve parasız genç matematikçilere dağıtmıştır. Erdös, 20 Eylül 1996 tarihinde vefat etmiştir.
Erdös Sayısı Nedir?
Matematik tarihinde oldukça verimli makale çalışmaları üreten Paul Erdös hayatı boyunca yaklaşık olarak 1500 matematiksel makaleye imza atmıştır. Bu makalelerin çoğu diğer kişilerle ortak çalışma olmakla birlikte 500’e yakın meslektaşı ile birlikte çalışmış ve matematiksel işbirliğini bir tür sosyal aktiviteye dönüştürmüştür.
Matematiğe kazandırdığı bilgiler neticesinde arkadaşları tarafından mizahi bir saygı ifadesi olarak Erdös sayısı ortaya atılmıştır. Erdös sayısı ; Paul Erdös’ün kendisi için 0 iken, Paul Erdös ile doğrudan çalışan kişiler için ‘’1’’ olarak belirlenmiştir. 1 sayısıyla nitelendirilen kişilerin beraber çalıştıkları isimler ise ‘’2’’ sayısını almaktadır.
Paul Erdös Başarıları
Erdös, 1949 yılında matematikçi Atle Selberg ile, verilen herhangi bir pozitiften küçük veya eşit asal sayıların sayısının yaklaşık değerini veren asal sayı teoremini kanıtlamıştır. Bu çalışma ve asal sayı teorisindeki diğer keşifler için 1951 yılında Frank Nelson Cole Prize for Number Theory Ödülü’ne layık görülmüştür. Bu tarihten sonra yaptığı çalışmaları üzerine 1958 yılında Kossuth Prize, 1983 yılında ise Wolf Matematik Ödülü’ne layık görülmüştür.
Paul Erdös’ün bir diğer çalışması ise Erdös-Mordell Eşitsizliği (Erdös-Mordell İnequlity)) olarak bilinir. Bir tahmin olarak 1935 yılında Mathematical Monthly dergisinde yayınlanan teoremin ilk eşitsizliği 1937 yılında Mordell tarafından yapılmıştır. Bu sebeple bu çalışmanın adı günümüzde ‘’Erdös-Mordell Eşitsizliği’’ olarak adlandırılmaktadır.
Paul Erdös Ödülleri
- 1945- Guggenheim ABD & Kanada Doğa Bilimleri Bursu
- 1951- Frank Nelson Cole Prize for Number Theory
- 1958- Kossuth Prize
- 1983- Wolf Matematik Ödülü
Paul Erdös Sözleri
- Matematikçi, kahveyi teoreme dönüştürmeye yarayan bir makinedir.
- Problemlerin değeri, çözülmeye çalışıldığında verdikleri zorluktan anlaşılır.
