Absürdizm (Saçmalık), Fransız bir varoluşçu olan filozof Camus tarafından insanın ve dünyanın çelişkisi varsayımı olarak bilinmektedir. Bir takım yazarlar tarafından saçmalık olarak bilinir ve Camus’nün bir öğretisi olan uyumsuzluk felsefesi ve varlığın saçmalığı öğretisi adlarıyla da bilinir.
Bu akımın en büyük amacı insanların tarihler boyunca yaşamlarında bir anlam bulma arayışını ele alır ve hayatlarını anlamlandırmaya çalışır. Fakat aynı zamanda bu arayışın anlamsız bir çabadan oluşacağını söyler. En temel anlamıyla Tanrı’nın bilinebilir değerli bir amacı olduğuna inanır ve absürdü aradıktan sonra Tanrı’da bulur.
Edebiyatta Absürdizm Akımı
Edebiyatta absürdizm, absürd düşüncenin temsilidir. Bu terim genellikle edebiyat, sanat ve felsefede kullanılır. Saçma, abes, uyumsuz anlamlarına gelmektedir. Bu nokta edebiyatta da absürd olay ve durumları temsil etmek için kullanılır.
Bu akımın en büyük temsilcisi olan Camus tarafından ortaya çıkmıştır. Başkalarına göre “delilik” ya da “abartı” gelen şeylerin ona “saçma” gelmesiyle oluşmuştur ve yazılarını da bu bağlamda yazar. Bu akımın felsefesini ve düşünce biçimini sistemli ve bilinçli bir şekle sokmuştur.
Yarattığı bu felsefeyi “Yabancı” ve “Veba” gibi kitaplarında da ayrıntılı bir şekilde işlemiştir. Hatta Camus, bu şekilde kendi yazı biçemini de oluşturmuştur. Daha sonra varoluşçuluk felsefesi ile ele alınan “Absürdizm felsefesi” ya da bir diğer adıyla “Saçma, uyumsuzluk felsefesi diğer yazarlar tarafından da kullanılmıştır.
Absürdizm Felsefesi Nedir?
Absürdizm felsefe olarak yaklaşımında, Kısaca bu felsefi düşünce, bir yaratıcı olmadığını ve insanlığın evren üzerinde bir anlam bulmasına yönelik çabaların boş bir çaba olduğunu ve eninde sonunda bu anlam aramanın başarısız olacağını savunur.
Absürd akım ile birlikte insanlar yaşamları için bir anlam arayışına girmişler, fayda getirmeyen cevapsız arayışlardan sonra da “”Tanrı`yı ve dini icat ederek bu inanca yapışmak “ ya da Hayatın anlamsız olduğu sonucu” olduğu gibi düşüncelere kapılmışlardır.
Felsefi bakımdan yaşamlarını ve hayatın anlamını araştıran ve bir sonuca vuramayan bir akımın sonucunda çıkan bir varoluşsal yaklaşım da denilebilir. Hatta bazı varoluşçuların bakış açısına göre, herhangi bir yaratıcı olmadığından dolayı insanın ve evrenin herhangi bir anlamı yoktur diye bir düşünceye hâkimlerdir.
Absürdizm ve Nihilizm
Hem absürdizm hem de nihilizm, varoluşun anlamına dair felsefi yaklaşımlar olarak kabul edilir. Her iki akım da belirli benzerlikler paylaşırken, önemli farklılıklar da barındırır.
Benzerlikler:
- Anlamsızlık: Hem absürdizm hem de nihilizm, evrenin veya yaşamın özünde bir anlam olmadığını savunur. Bu bakış açısına göre, insan varoluşu rastgele ve anlamsızdır.
- Varoluşsal Sorun: Her iki akım da insanın varoluşsal durumunu, yani anlam arayışı ve ölümle yüzleşme gibi konuları sorgular. Absürdizm, bu durumun yarattığı gerilimi ve çelişkiyi vurgularken, nihilizm bu gerilimi kabullenmeyi veya reddetmeyi bireye bırakır.
- Eleştirel Yaklaşım: Hem absürdizm hem de nihilizm, mevcut değerlere, ideolojilere ve inanç sistemlerine karşı eleştirel bir tutum sergiler. Her iki akım da bu sistemlerin sorgulanmasını ve gerekirse reddedilmesini savunur.
Farklılıklar:
- Tepki Biçimi: Absürdizm ve nihilizm, varoluşun anlamsızlığına farklı tepkiler verir. Absürdizm, bu anlamsızlığı kabullenerek, ona karşı bir isyan ve tutkuyla anlamsız bir evrende anlam yaratmaya çalışır. Buna karşın nihilizm, bu anlamsızlığı kabullenerek umutsuzluk ve pasifliğe kapılır.
- Anlam Yaratma: Absürdizm, bireyin kendi varoluşuna anlam katma çabasını önemser. Bu çaba, tutkulu bir yaşam sürme, sanatsal üretim yapma veya diğer insanlarla bağ kurma gibi farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Nihilizm ise anlam yaratma fikrini reddeder ve bu çabayı anlamsız olarak görür.
- Eylem ve Tutum: Absürdizm, bireyin aktif bir tutum almasını ve anlamsız bir evrende bile anlamlı bir şekilde yaşamaya çalışmasını savunur. Nihilizm ise pasif bir tutum takınarak, eylemin anlamsız olduğunu ve herhangi bir çabanın boşa gideceğini savunur.
Varoluşçuluk ve Absürdizm Arasındaki İlişki
Varoluşçuluk ve absürdizm, ilk bakışta birbirine oldukça yakın görünen iki felsefi akımdır. Her ikisi de yaşamın anlamına ve bireyin varoluşuna dair sorulara odaklanır. Fakat bu iki akım arasında bazı önemli nüanslar da mevcuttur.
Varoluşçuluk
Varoluşçuluk, 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılda popüler hale gelen bir felsefi akımdır. Bu akımın temel fikri, insanın varoluşunun özünün önceden belirlenmiş olmadığıdır. Yani, insan doğası gereği iyi veya kötü değildir. İnsan, kendi varoluşunu ve anlamını kendi seçimleri ve eylemleri ile yaratmak zorundadır.
Varoluşçuluğun bazı temel kavramları şunlardır:
- Özgürlük: Varoluşçulara göre insan özgürdür ve seçim yapmak zorundadır. Bu özgürlük beraberinde bir sorumluluk da getirir.
- Anlam: Yaşamın önceden belirlenmiş bir anlamı yoktur. İnsanın kendi anlamını yaratması gerekir.
- Kaygı: Varoluşçulara göre insan, özgürlüğü ve anlam arayışı karşısında kaygı duyar.
- Özgünlük: Varoluşçulara göre her insan özgündür ve kendi hayatını otantik bir şekilde yaşamalıdır.
Absürdizm
Absürdizm, 20. yüzyılda ortaya çıkan bir felsefi akımdır. Bu akımın temel fikri, insanın varoluşunun evrenin anlamsızlığıyla karşı karşıya olduğudur. Absürdizm, varoluşçuluğun bir alt akımı olarak da görülebilir.
Absürdizmin bazı temel kavramları şunlardır:
- Absürt: Absürdizm, insan varoluşunu ve evreni absürt (anlamsız) olarak görür.
- İsyan: Absürdizm, bu anlamsızlığa karşı isyan etmeyi savunur.
- Tutku: Absürdizm, anlamsız bir evrende bile tutkuyla yaşamayı savunur.
Varoluşçuluk ve Absürdizm Arasındaki Farklar
Varoluşçuluk ve absürdizm arasındaki temel fark, anlam arayışına bakış açılarında yatmaktadır. Varoluşçuluk, anlamın yaratılabileceğini savunurken, absürdizm anlamın bulunamayacağını savunur.
Varoluşçuluk ve absürdizm arasındaki diğer farklar şunlardır:
- Varoluşçuluk daha iyimser bir bakış açısına sahipken, absürdizm daha karamsar bir bakış açısına sahiptir.
- Varoluşçuluk bireyin özgürlüğüne ve sorumluluğuna vurgu yaparken, absürdizm bireyin isyanına vurgu yapar.
- Varoluşçuluk daha felsefi bir akımdır, absürdizm ise daha edebi bir akımdır.
Absürdizm Temsilcileri Kimlerdir?
Absürdizm temsilcileri özellikle edebiyatta absürt eserleri oldukça kullanan çok ünlü isimlerdir. Bu isimler hatta dünya edebiyatına yön vermiş ve edebiyatı şekillendirmiş kimselerdir. Camus’un bu akımın en değerli ve önemli temsilcisi olduğunu bilmekle birlikte;
- Yabancı ve Özeti ile Veba kitabı, Düşüş ve Sisifos Söyleni, Albert Camus
- Gergedan kitabıyla, Eugen Ionescu
- Ölümcül Hastalık Umutsuzluk kitabıyla, yine Soren Kierkegaard
- Korku ve Titreme kitabı ile birlikte, Soren Kierkegaard
- Godot’yu Beklerken ve özeti Samuel Beckett tiyatrolarıyla absürd eserler verilirken
- Dönüşüm kitabı, Franz Kafka’nın değerli kitabı.
İlgili İçeriklerimiz:
