Popüler kültür, çabuk tüketilen ve kolay adapte olunan kültürü tanımlar. Günümüzün sosyolojik kavramları arasında en çok kullanılan tanımlarından birisidir. Popüler kültür hakkında bilgi edinmek isteyenler özellikle kendi kültürel alışkanlıklarından da hareketle de kültürü tanımlayabilir. Pop kültür olarak da bilinen bu kültür kavramı gündelik yaşama dair olan her şeyi ifade etmek için kullanılmaktadır.
Daha önceden kültür kavramının farklılaşması için halk ya da avam kültürü gibi ifadeler kullanılırken günümüzde popüler kültür aynı anlama gelecek şekilde kullanılmaktadır. Ancak popüler kültür doğrudan aşağılayıcı bir anlam taşımaktan öte geniş kitleler tarafından kabul edilen kültür olarak adlandırılmaktadır.
Belirli bir dönem içerisinde geçerli olacak, hızlı üretilecek ve tüketilecek, üzerinde çok fazla durulmayacak üretimler popüler kültür nesnesidir. Bu açıdan yüksek kültüre ait olan bir kavram ya da nesne de popüler kültürün malzemesi olabilir. Örneğin günümüzde büyük bir ressamın görsellerinin çanta, tişört ve benzeri ürünler üzerine basılması yüksek kültürden popüler kültüre dönük olarak regrasyonu ifade etmektedir.
Yüksek Kültür Nedir?
Yüksek kültür, tanımı itibariyle popüler kültürün karşıtıdır. Geniş kesimlere hitap etmeyen, herkesi ilgilendirmeyen, çabuk tüketilmeyen ya da bitmeyen üretimler yüksek kültür olarak adlandırılır. Yüksek kültür örnekleri ya da özellikleri çoğu kimse tarafından bilinebilir. Örneğin günümüzde Dostoyevski pek çok kişi tarafından bilinmektedir. Ancak burada önemli olan yüksek kültürün nasıl kullanıldığıdır.
Dostoyevski’nin sadece adını bilenler ya da yüzeysel okuma yapanlar yüksek kültür mensubu olmazlar. Ancak Dostoyevski’yi benimseyen, anlayan ve hakkında düşünebilen kimseler yüksek kültür üyesi olur. Buradaki Dostoyevski örneğini her şey ile çeşitlendirmek mümkündür; sinema, tiyatro, bale, opera, güzel sanatlar ve benzeri üretimler yüksek kültür içindedir. Özellikle klasik müzik yüksek kültürün en bilinen sembolüdür. Geniş kesimlere mal olmalarına rağmen geniş kesimler tarafından kolayca benimsenmeyen ya da bilinmeyenler yüksek kültür ürünüdür şeklinde tanım yapılabilmektedir.
Popüler Kültürün Özellikleri Nelerdir?
Popüler kültürün özellikleri şu şekilde sıralanabilir;
1) Değişkenlik;
Popüler kültürü ve yaşam biçimini ifade etmek için “katı olan her şey buharlaşıyor” sözcüğü ideal bir tanımdır. Popüler kültür yapısı gereğince sürekli kendisini yenilemek ve değiştirmek zorundadır. Çabuk üretimi ve tüketimi için bu değişken yapı gerekmektedir. Değişkenlik bazı durumlarda daha iyisini yapmak için iyi olabileceği gibi genelde hafızasızlık, unutkanlık ve değersizlik olarak kendisini göstermektedir. Örneğin bir dönem popüler olan şarkıcının daha sonra unutulması kendisi için acı verici olabilir.
2) İlgi:
op kültür için ilgi ana etmendir. Popüler kültüre sahip olan ya da olduğunu bilmeyenler tarafından ilgi çok arzulanan ve mutlaka ele geçirilmesi gereken bir durumdur. Sosyal medyadan televizyona kadar her zaman ilgi çekici olmak ön plandadır. Bu durum insanlar için olabileceği gibi üretilen şeyler için de olabilir. Örneğin bir müziğin ilgi çekmesi için sıra dışı tanıtımlar ya da haberler yapılabilir. İlgi çekici olmak isteyen kişiler kendilerini garip duruma düşürebilir.
3) Medya;
Popüler kültürü besleyen en önemli araçların başında medya gelir. Medya çoğu kişiye neleri beğenip neleri beğenmemeleri gerektiğini söyler. Bunun arkasında çeşitli sponsorluklar olduğu gibi aynı zamanda yayın kuruluşunun yaşam görüşü de etkili olmaktadır. Bu yüzden medya ile iç içe olanlar ve sorgulamadan pek çok şeyi kabul edenler popüler kültüre çok daha rahat uyum gösterir.
4) Sürekli
Eğlence Hali; popüler kültür insanlara neredeyse sınırsız bir eğlence vaat eder. Eğlenceli olma hali o kadar baskındır ki en ciddi olunması gereken meselelerde bile eğlence arayışı meydana gelir. Eğlenceli ve keyifli olan her şey iyidir ve eğlenceli olmayan şeyler de kötüdür, anlayışı bulunur. Bu durum ise sürekli bir gösteri dünyası yaratarak asıl konudan ve fark edilmesi gerekenden kişileri uzaklaştırmaktadır.
Popüler Kültür İkonu Nedir?
Popüler kültür ikonu, popüler kültürde kalıcı hale gelebilmiş kimselere verilen isimdir. Bu kimseler diğer popüler kültür isimlerine de örnek teşkil etmektedir. Örneğin Madonna tipik bir pop ikonudur.
Popüler Kültür Etkisi Nedir?
Popüler kültür etkisi, pop tüketim ile birlikte isim ya da nesneleri görünür hale getirmektedir. Bu sayede popüler kültürün etkisi ile kavram ya da isimler belirli bir süre görünür hale gelir veya daha da ileri giderek ikon statüsü de kazanabilir.
Popüler Kültür Örnekleri
Popüler kültür örnekleri şu şekilde sıralanabilir;
- Rock, arabesk, hiphop müzik; söz konusu müzik türleri gerek medya gerekse de geniş kitlelerin tekrarı ile popüler hale gelmiştir. Sürekli olarak öne çıkarılmaları sayesinde geniş kesimlere ulaşmışlardır.
- Fantastik eserler; fantastik eserlerin başarılı olması özellikle sinema yapımcılarının büyük maliyetler ile filmler çekmeye başlamaları ile bağlantılıdır. Kitlelere fantastik eserleri sevdirmek gişe hasılatı ve kitapların satışı için önemli olduğundan fantastik eserler her zaman özel olarak yansıtılmıştır.
- Yiyecek alışkanlıkları; çabuk tüketilen, bir anda herkes tarafından benimsenen yiyecekler pop kültürün gıda temsilidir. Örneğin çiğköftecilerin yaygınlık kazanması bunu ifade eder.
Popüler Kültür Ürünleri Neler?
Popüler kültür tanımı itibariyle kitap, film, müzik, tiyatro, gündelik yaşam alışkanlıkları, giyim, yemek, seyahat gibi neredeyse her alanda kendisini göstermektedir.
Popüler Kültür Kitapları Neler?
Popüler kültür kitapları ikon haline gelmiş yazarların eserlerinden oluşur. Bu yazarlar şu şekildedir;
- Sabahattin Ali
- Orhan Pamuk
- Stefan Zweig
- Ahmet Ümit
- Zülfü Livaneli
- İclal Aydın
- Ayşe Kulin
- George Orwell
- Ahmet Hamdi Tanpıar
Popüler Kültür Filmleri Neler?
Popüler kültür filmleri geniş kesimler tarafından beğenilen ama neden beğenildiği tam olarak bilinmeyen filmlerdir;
- Dövüş Kulübü (1999)
- İyi, Kötü ve Çirkin (1966)
- Yüzüklerin Efendisi: Kralın Dönüşü (2003)
- Ucuz Roman (1994)
- Schindler’in Listesi (1993)
- 12 Öfkeli Adam (1957)
- Kara Şövalye (2008)
- Baba 2 (1974)
- Baba (1972)
- Esaretin Bedeli (1994)
