Carl Sagan’ın Hayatı ve Çalışmaları

Carl Sagan, 9 Kasım 1934 tarihinde ABD’nin New York kentinde doğdu. Tam adı Carl Edward Sagan şeklindedir. Samuel Sagan ve Rachel Molly Gruber’in iki çocuğundan biridir. Sagan’ın babası Samuel, makasçı olarak çalışan bir tekstil işçisidir. Annesi Rachel ise ev hanımıdır. Yoksul ve bilimden habersiz olan Sagan ailesi, çocuklarıyla büyük bir sevgiyle ilgilenmiş ve Carl’ı her kararında desteklemişlerdir.

5 yaşından itibaren Carl’a rakamları öğreten babası, öğrettiklerini yazabilmesi için ona sık sık ambalaj kağıtları getirmiştir. Aynı sene, New York Dünya Fuarı’na götürdükleri küçük Carl, bilim dünyasına adım atmaya daha o yaşından karar vermiştir.

Bir gökbilimci olan Carl Sagan, hayatı boyunca bilim için çalışmaya devam etmiş ve asla üretmekten vazgeçmemiştir. 20 Aralık 1996’da, 62 yaşında bir tür kemik iliği rahatsızlığı olan myelodysplasia (Myelodysplastic syndrome) hastalığından vefat etmiştir.

Carl Sagan Kimdir?

Astrobiyolojinin öncülerinden biri olan Sagan, dünyada bilimin öne çıkması için yapmış olduğu çalışmalarla tanınır. Sagan’ın Dünya Dışı Akıllı Varlık Araştırması’nın (SETI) ilerlemesine yaptığı katkılar yadsınamayacak boyuttadır.

Bilimsel yöntemin öncü savunucularından biri olan Sagan, Cosmos (Kozmos) dizisi ile, bilimi ve astronomiyi bütün dünyaya sevdirmiştir. Ayrıca, yazdığı Contact (Mesaj) romanı da 1997 yılında beyaz perdeye uyarlanarak büyük beğeni toplamıştır.

Carl Sagan, hayatı boyunca gökbilim ile ilgilendi. Aynı zamanda bir eğitici ve yazardır. Sagan’ın unvanlarının tamamı şu şekildedir:

  • Astronom,
  • Astrofizikçi,
  • Astrobiyolog,
  • Yazar,
  • Dergi editörü,
  • Sunucu,
  • Akademisyen.
Carl Sagan Viking Uzay Aracı
Carl Sagan, Mars’a gönderilen Viking uzay aracı ile poz verirken.

Hayatını bilime ve bilimi öğretmeye adamış olan Sagan, bilim insanlığı dışında bildiklerini diğer insanlara öğretmek için ardında çeşitli eserler bırakmıştır. Sagan’ın bilimi öğretmeyi seçtiği bir diğer kimliği akademisyenlik olmuştur. Üniversitede uzman olduğu alanlarda çeşitli dersler vermiş ve yetişen yeni nesillerin bilimi sevmesini sağlamaya çalışmıştır.

Carl Sagan’ın Eğitim Hayatı

Carl Sagan, eğitim hayatı boyunca parlak bir öğrenci olarak öne çıkmış ve başarılı bir eğitim hayatı geçirmiştir. Carl Sagan’ın eğitimi sıradan bir ilköğretim okulunda başlamış ve lisede devam etmiştir. Yazdığı bir eserde öğretmenlerine minnettar olduğunu ifade eden Sagan, bilimden habersiz olmalarına rağmen bilime dair ilk şeyleri ailesinden öğrendiğini söylemiştir.

Başarılı bir lise eğitiminin ardından Chicago Üniversitesi’ni kazanmış ve bu üniversitede fizik, astronomi ile astrofizik alanında eğitim almıştır. 1955 yılında kazandığı üniversiten başarıyla mezun olmuştur. Mezun olduktan bir yıl sonra fizik üzerine yüksek lisans derecesini alan Sagan, 1960 yılında astronomi ve astrofizik alanında doktorasını tamamlamıştır.

Carl Sagan’ın Bilimsel Geçmişi

Bilimsel çalışmalarına üniversitede daha öğrenciyken başlayan Sagan, o dönemde genetik bilimci olan H. J. Muller’in laboratuvarında çalışmıştır. Doktorasını ardından 1960’larda Venüs gezegeninin temel özelliklerine dair kesin veriler olmamasına rağmen radyo dalgalarını kullanarak olasılıkları içeren bir rapor hazırladı. Bu raporda genel olarak Venüs gezegeninin kuru ve sıcak olduğuna dair bir sav ortaya attı.

Venüs’e yapılacak olan Mariner görevi için Caltchet Jet İtki Laboratuvarı’na konuk katılımcı olarak destek verdi. 1962 yılında Venüs’e gerçekleştirilen  Mariner 2  görevi başarıyla tamamlandı ve yazdığı rapordaki savları böylelikle kanıtlanmış oldu.

Carl Sagan Astronomi
Sagan, uzayı geniş kitlelere sevdirmiş, anlaşılmaz olmaktan çıkarmıştı.

Carl Sagan çalışmaları için 1968 yılında Cornell Üniversitesi’ne geçene kadar Harvard Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak çalıştı ve öğrencilerine bilimi öğretti. 1971 yılında geçmiş olduğu Cornell Üniversitesi’nde profesörlük unvanını aldı ve kendi laboratuvarı olan Gezegensel Araştırmalar Laboratuvarı‘nın başına geçti. Bilimsel çalışmalarını Güneş Sistemi’ni keşfetmek için kullandı ve bu bağlamda gerçekleşen birçok insansız uzay yolculuğu yürüttü.

Bu çalışmalardan dünya üzerinde en bilineni uzay sondalarının üzerine evrensel bir mesaj bırakma fikridir. Ortaya attığı bu fikirle ilgili ilk mesaj Pioneer 10 sondasıyla gönderildi. Bu mesaj, altından plaka üzerine evrensel bir dille yazılmış olan bir iletiydi. Bu çalışmaların devamı için hayatı boyunca çabaladı ve en bilinen mesaj olan Voyager Altın Kayıt’ın gelişmesine katkı sağladı. Voyager uzay sondalarının üzerine yerleştirilen bu kayıt içerisinde 55 dilden oluşan mesaj vardı ve bu dillerden biri Türkçe idi. Profesör Kuniholm tarafından seslendiren Türkçe mesaj;  “Sayın Türkçe bilen arkadaşlarımız sabah şerifleriniz hayrolsun”  şeklindeydi.

Sagan gökbilim ile ilgili genel olarak uzayda zeki yaşam formları olduğuna ve Venüs’ün dünyaya benzediğine inanan bir bilim insanıydı. Gezegenler dışında da bilimsel çalışmalar yürüten Sagan, amino asitler ve nükleik asitlerin laboratuvar ortamlarında üretilebileceğini öne sürdü.

Carl Sagan’ın Bilimsel Savı Nedir?

Carl Sagan’ın temel savı uzayda yaşamın var olduğuna dair bilimsel bilgiler üzerine kuruluydu. Bu savını desteklemek için hayatı boyunca dünya dışı akıllı yaşamın varlığını kanıtlamak için çalışmıştır. Bu savı doğrultusunda diğer tüm gezegenlere sondalar gönderilmesi gerektiğini savunmuş ve diğer bilim insanları radyo-teleskoplar kullanması yönünde teşvik etmiştir. Dünya Dışı Akıllı Yaşam Araştırması (SETI) kuruluşunda yönetim kuruluğu üyeliği görevini de yerine getiren Sagan, kendini hayatı boyunca bilime adamıştır.

Carl Sagan’ın Bilimsel Başarıları

Carl Sagan’ın hayatı boyunca savlarında haklı çıktığı birçok bilimsel başarısı bulunur. Genel olarak ortay atmış olduğu savlar ve sonrasında kanıtlanmış bilimsel hipotezleri şu şekildedir:

  • Jüpiter’in atmosferinin keşfedilmesine yardımcı oldu.
  • Küresel ısınma tehlikesinin fark edilmesine katkılarda bulundu.
  • Mars’ta yaşanan mevsimsel değişikliklerin anlaşılması konusunda çalışmalar gerçekleştirdi. Bu değişikliklerin bitkisel örtüs değişikliğinden kaynaklandığı düşünen diğer bilim insanlarının aksine rüzgarla ilgili olduğunu ortaya attı.
  • Satürn’ün uydusu Titan ve Jüpiter’in uydusu Europa’nın yüzeylerinin altında okyanuslarının bulunabileceği hipotezini ortaya atan ilk bilim insanlarındandı.
  • Satürn’ün uydusu Titan’ın detaylı olarak keşfedilmesine destek verdi.
  • Venüs’ün atmosferinin sıcaklığını elde hiçbir bilgi yokken tahmin etmiş ve ardından bunu kanıtlamıştır.

Sagan, bilime yapmış olduğu çeşitli katkılardan dolayı dönem dönem önemli ödüllere layık görülmüştür. Carl Sagan’ın aldığı ödüller şu şekildedir:

  • 1977 yılında NASA Üstün Kamu Hizmet Madalyası,
  • 1978 yılında Pulitzer Ödülü,
  • 1990 yılında Oersted Madalyası,
  • 1993 yılında Public Understanding of Science ödülü,
  • 1994 yılında ABD Ulusal Bilimler Akademisi Kamu Refahı Madalyası.
Carl Sagan Bilim

Carl Sagan’ın Topluma Dair Endişeleri Var Mıdır?

Bilim insanları araştırmalarını yaparken uzman oldukları alanları geliştirmeyi kendilerine temel ilke edinirler. Ancak bunları gerçekleştirirken toplumsal görüşlerini de bilimleri çerçevesinde oluştururlar. Carl Sagan’ın toplum görüşü de kendi bilimine dair gelişmiş ve hayatında yön verici olarak yerini almıştır. Her bilim insanı gibi kendi görüşleri içerisinde toplumsal endişeleri barındıran Sagan, bu endişelerini sadece dünyada yaşayan canlılar için taşımaz.

Carl Sagan’ın Toplumsal Endişeleri Nelerdir?

Carl Sagan’ın endişeleri iki farklı temel nokta üzerine kuruludur. Daha iyi bir toplumu amaçlayan ve dileyen Sagan, bu endişelerini dönem dönem dile getirmiştir. Topluma dair Sagan’ın temel endişeleri şu şekildedir:

  • Carl Sagan, dünya dışında evrenin bir yerlerinde yaşam olabileceğine yüksek oranda ihtimal vermesine rağmen UFO temaslarıyla ilgili iddialara şüpheci yaklaşmış ve psikoloji biliminin de desteğini alarak birçok vakanın aslında düzmece olduğunu kanıtlamıştır.
  • Nükleer silahlanmaya etkin olarak karşı çıkmış ve bu konuda kamuoyunda ciddi çalışmaları olan Ann Druyan ile evlendikten sonra daha da aktif bir tavır takınmış ve ABD’nin Star Wars projesine karşı çıkarak barış yanlısı bir politik tutum sergilemiştir. Soğuk Savaş döneminde ABD ve SSCB liderlerine yönelik olarak “The Common Enemy” (Ortak Düşman) adlı bir makale kaleme almış ve olası bir uzaylı saldırısı karşısında her iki ülkenin de düşmanlıklarını bir kenara bırakarak bu yeni düşmana karşı birleşeceğinden bahsetmiş, aslında o gün bile böyle bir düşmana gerek olmadığını, küresel ısınma, nükleer silahlanma ve çevre kirliliği gibi dünyayı kısa vadede yok edebilecek birçok ortak düşmanın bulunduğuna dikkat çekmeye çalışmıştır.

Carl Sagan’ın Özel Hayatı

Carl Sagan, bilim hayatında aldığı başarılarını özel hayatından feragat ederek elde ettiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Hayatı boyunca üç kez evlenen Sagan, toplamda 5 çocuğa sahip oldu. Carl Sagan’ın evlilikleri şu kişilerle gerçekleşmiştir:

  • Lynn Margulis : İlk eşi olan Lynn Margulis; bir evrim teorisyeni, biyolog, bilim yazarı ve eğitimcidir. 1957 yılında evlenen çift, 1965 yılında anlaşmalı olarak boşanmıştır. Çiftin bu evlilikten Jeremy ve Dorian adlı iki kızı olmuştur.
  • Linda Salzman : Sagan, ikinci evliliğini 6 Nisan 1968 yılında yazar ve sanatçı olan Linda Salzman ile gerçekleştirmiştir. Bu evliliği sırasında eşiyle birlikte Pioneer plakasının resmini yapmışlar ve Murmurs of the Earth (Dünya Mırıltıları) adlı kitabı yazmıştır. 1970 yılında Nick adında bir oğulları olan çift, 1981 yılında boşandı.
  • Ann Druyan : Sagan’ın son evliliği yazar Anny Druyan ile gerçekleşmiştir. Ölümüne dek birlikte olan çiftin Sasha ve Samuel adlarında iki çocuğu dünyaya gelmiştir. Romantik aşk hikayesine dayanan bu evlilikte Ann, Sagan’a aşık olduğunu anladığında beyin tomografisini çektirmiş ve çıkan dalgaların görüntüsünü uzaya göndermiştir. Çift beraber uzay ile ilgili projelerde çalışmışlar ve Cosmos isimli dizinin senaryosunu yazmışlardır.

Carl Sagan Eserleri

1980 yılında Time dergisine kapak olan ve bilimin şovmeni olarak adlandırılan Sagan, yıllar geçtikçe popülerliğini de arttırmıştır. Bu durum bir taraftan hayran kitlesini arttırırken, diğer taraftan eleştirilerin hedefi haline gelmesine neden olmuştur. Artan popülerliği öğrencilerini ihmal etmesine neden olmuş ve meslektaşları tarafından bilimi şova çevirmek ile suçlanmıştır. Her şeye rağmen ardında bilime ışık tutacak onlarca eser bırakmıştır. Carl Sagan kitapları ve katkı koyduğu eserler şunlardır:

  • Atalarımızın Gölgesinde
  • Broca’nın Beyni & Bilim Aşkı Üzerine Düşünceler
  • Cennetin Ejderleri & İnsan Zekasının Evrimi Üzerine Düşünceler
  • Dünya’dan Fısıltılar
  • Karanlık Bir Dünyada Bilimin Mum Işığı
  • Kozmik Bağlantı
  • Kozmos
  • Kozmos Evrenin ve Yaşamın Sırları
  • Kuyrukluyıldız
  • Mesaj
  • Milyarlarca ve Milyarlarca: Milenyum Eşiğinde Yaşam ve Ölüm Üzerine Düşünceler
  • Nükleer Kış / Silahlanma Yarışının Sonu
  • Soluk Mavi Nokta
  • Tanrı’nın Kapısını Çalan Bilim

Carl Sagan’ın Ünlü Sözleri

İnsanlara ilham veren şey; birkaç basit cümle, etkileyici bir yaşam öyküsü veya sıradan notalar olabilir. Carl Sagan sözleri de bilim dünyası açısından ilham verici ve yönlendirici olmuştur. Carl Sagan’ın hayatı boyunca söylediği etkileyici sözler, ardından giden gelecek nesillerce ilke kabul edilmiş ve tüm dünyanın aklına kazınmıştır.

  • “Bir yerde, inanılmaz bir şey keşfedilmeyi bekliyor.”
  • “Biz kimiz? İnsandan çok daha fazla sayıda galaksinin bulunduğu bir evrenin unutulmuş bir köşesinin içine tıkılmış bir galakside kaybolmuş can sıkıcı bir yıldızın önemsiz bir gezegenini mesken tutmuş insanlarız.”
  • “Bizler gibi küçük varlıklar için enginlik ancak sevgiye doğru ilerledikçe elde edilebilir.”
  • “Bugünü anlamak için geçmişi bilmeniz gerekir.”
  • “Ne annem ne de babam bilim adamıydı. Bilim hakkında hemen hiçbir şey bilmiyorlardı. Ancak, beni aynı anda hem kuşkuculuğa hem de meraka teşvik ederken, bilimsel yöntemin birbiriyle zor geçinen iki temel düşünce kalıbını öğrettiler. Ailem, yoksulluğun ancak bir adım ötesinde yaşıyordu. Ama onlara gökbilimci olmak istediğimi söylediğimde, bana değeri hiçbir şeyle ölçülemeyecek denli büyük destek verdiler. Üstelik bir gökbilimcinin ne yaptığına ilişkin bilgileri neredeyse sıfırdı. Her şeyi etraflıca düşündükten sonra bile, doktor ya da avukat olmamın daha iyi olacağı yolunda bir fikir aşılamaya da çalışmadılar.”
  • “Olağanüstü iddialar, olağanüstü kanıtlar gerektirir.”
  • “Tarihin en acı derslerinden biri şudur: Yeterince uzun zamandır aldatılmışsak, aldatmacayı ortaya koyan her türlü kanıtı reddederiz. Gerçeği bulmakla ilgilenmeyiz artık. Aldatmaca bizi kafeslemiştir. Tuzağa düştüğümüzü kendimize bile itiraf etmek, son derece acı vericidir çünkü.”
  • “Tükenmek kuraldır. Hayatta kalmak istisnadır.”
  • “Yanlış bir argümanın ilacı, daha iyi bir argümandır. Fikirlerin bastırılması değil.”

[geo_alert style=”1″ color=”info” ]Dış Bağlantı: Carl Sagan Institute[/geo_alert]

içeriğimizi oylayın
Yazar: Sinan

1982 İstanbul doğumluyum. İlk, orta, lise ve üniversite eğitimimi İstanbul'da tamamladıktan sonra Çanakkale'ye yerleştim. Birkaç yıllığına ticaret hayatının içinde bulunduğum için aktif olarak ilgilenemediğim programlama ve web tasarım kariyerime, burada içerik yazarlığı yaparak devam ediyorum.

Yorum yapın