Mülki amir, yerel yönetimler için en üst mercide yer alan yetkili kişilere denilmektedir. Genelde mülki amirler görev alanlarını kapsayan sorumluluklarını devlet adına yürütür. Mülki amirler bölge amiri olarak da sorumluluk alabilir. Bölgeye göre mülki amir tanımı da değişmektedir.
Bu kapsamda vali, kaymakam, belediye başkanı ve muhtar olabilmektedir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında Mülki İdare sınıfına mensup olacak şekilde kamu hizmetinde yer alan kimselerin yapmış oldukları görevi tanımlamaktadır. Mülki amirler, yerel yönetimde yer almaktadır. Görev tanımları da devlet adına hareket etmek ve karar almak üzerinedir.
Mülki Amir Nasıl Olunur?
Mülki amir tek başına icra edilen bir görev olmayıp asıl yapılan işin sorumluluğu anlamı taşımaktadır. Bu yüzden tek başına mülki amir olunmamakta, vali, vali yardımcısı, kaymakam, hukuk işleri müdürü, kaymakam, belediye başkanı gibi kişiler mülki amir sıfatını taşımaktadırlar. Bu görev dağılımında da hiyerarşik açıdan en yüksek makamda olan o bölgenin mülki amiri olmaktadır. Mülki amir belirlenmesi İçişleri Bakanlığı tarafından yapılır ve bölgedeki mülki amir görevi bakanlık tarafından, Cumhurbaşkanı kararı ile belirli olur. İller için en yetkili mülki amir validir. Daha sonra vali yardımcısı, kaymakam, belediye başkanı gelmektedir. Hiyerarşik sıralamaya göre değerlendirme bu sıralamaya göre yapılmaktadır.
Mülki Amir Ne İş Yapar?
Mülki amir görevleri farklı tanımlara ayrılmıştır;
- Mülki amirin bulunduğu yerde resmi törenler bu kişiye yönelik olarak başlatılır ve sona erer. Törenlere başkanlık edilir, devleti resmi olarak temsil eder, protokolün üst sırasında yer alır.
- Bakanlar kurulu tarafından alınmış olan kararların uygulanması ve denetlenmesinden sorumludur. Alınan kararlar halka iletilir ve kuralların yürürlükte olması da çeşitli kolluk birimleri ile yürütülür.
- Anayasa ve yasalar kapsamında kendisine verilmiş olan yetkiler dahilinde görev bölgesinde yeni kararlar alabilir.
- Yönetmekte olduğu bölgenin gelişmesi ve gerekli olan yatırımların yapılması için çaba gösterir.
- Yerel yönetimler ile uyumlu bir şekilde çalışarak bölgenin sorunlarının giderilmesini sağlar.
- Kolluk kuvvetlerini kontrol edebilir.
- Bölgedeki memurların atamalarını değiştirme yetkisine sahiptir.
Savcı Mülki Amir Midir?
Savcı mülki amirdir ancak mülki amir kavramı iş tanımına göre farklılık göstermektedir. En basit tanımı ile mülki amir bölgede devleti temsil eden kişi olduğundan farklı amir tanımları vardır. Adli amir, mülki amir ve idari amir kavramları bulunmaktadır. Savcı mülki ya da idari görevlerde yer alamaz. Fakat adli olayları gerektiren ve devletin ya da kamu güvenliğinin sağlanması gereken durumlarda adli amir olarak görev yaparak görev sorumluluğunu yerine getirir.
Hudut Mülki İdare Amirliği Nedir?
Hudut mülki idare amirliği, yakın zamanda kurulmuş, 70 sayılı Cumhurbaşkanı kararnamesi ile hayata geçirilmiş mülki idare amirliğidir. Buna göre 3 sayılı üst kademe kamu yöneticileri ve kamu kurum ve kuruluşlarında atamaya yönelik dair cetvelde yer alan vali yardımcıları, kaymakamlar hudut mülki idare amiri olarak görev yapabilmektedir. Sivil hava meydanlarında, liman ve sınır kapılarında görevli olarak bu bölgelere yönelik kararları alan kişiler hudut mülkü idare amiri sıfatı taşımaktadır.
Bir İlin Mülki Amiri Nedir?
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında bir ilin mülki amiri vali olarak belirlenmiştir. Valilerin aldıkları kararlar il sınırları içerisinde devlet tarafından alınan kararlar olarak kabul edilir ve uygulanır. Aynı şekilde devletin bir ilde uygulanmasını istediği kararlar da valiliğe iletilir ve valilik tarafından işleme alınır.
Bir İlçenin Mülki Amiri Nedir?
İlçelerin mülki idare amiri kaymakamlardır. Devleti temsil eden kaymakam ilçedeki kararların uygulanmasına aracılık eder. Kaymakamın görevini yapması sadece merkeze uzak olan illerde değil, şehirlerin semtlerinde de mümkün olabilir. Bu durumda valiliğe gelen kararlar valilik kararı ile kaymakamlığa iletilir ve kaymakam gerekli olan işlemleri yapmaya başlar.
İldeki En Büyük Mülki Amiri Kimdir?
Tüm iller için en büyük mülki amir validir. Valiler, Cumhurbaşkanlığı kararı ile atanmaktadır ve doğrudan Cumhurbaşkanına bağlıdır.
Kamu İdaresinin En Yüksek Amiri Kimdir?
Kamu idaresindeki en yüksek amir cumhurbaşkanıdır ve tüm kamu kuruluşları cumhurbaşkanına bağlıdır. Daha sonra ise sırasıyla bakanlar, valiler, kaymakamlar gelmektedir. Cumhurbaşkanı doğrudan karar alabilmekte, kararlarının uygulanması için de hiyerarşik yapıda altında olan amirlere görev vermektedir.
