Geçmişte insanların beslenme alışkanlıkları bulundukları coğrafya dolayısı ile iklime göre değişiyordu. Bunun temel sebebi geçmişte yaşayan bir insanla günümüzde yaşayan bir bireyin gereksinim duyduğu kalori ihtiyacının ve besin dengesinin aynı olmamasıdır.
Dilerseniz geçmişte insanların beslenme alışkanları nasıldı, insanlar hangi besinlerle nasıl beslenirdi gibi konuları inceleyelim.
İnsanlar Avcı Toplayıcı Dönemdeyken Nasıl Beslenirlerdi?
İnsanların geçmişte nasıl beslendiğini daha iyi anlamak için insanlık tarihini zaman dilimlerine ayırarak incelemek faydalı olacaktır. O zaman konuya ilkel insan kültürü olarak da adlandırabileceğimiz avcı toplayıcı kültürü ve bu kültürdeki beslenme düzeni hakkında bilgi vererek giriş yapalım.
Avcı Toplayıcı Dönemde Beslenme
İnsanlar avcı toplayıcı dönemdeyken herhangi bir ürün yetiştirme faaliyetiyle uğraşmazlardı. Yani günümüzde oldukça aşina olduğumuz ve hayatımızın olmazsa olmazı olan tarım faaliyeti bu dönemde ortaya çıkmamıştı. Bu nedenle insanlar doğada var olan yiyeceklerle beslenirlerdi. Yabani meyve ve bitkileri toplarlar, avcılık yaparlardı. Avcılık sonucu öldürülen hayvanın eti yenirken derisi ve kürkü giyinme amacıyla kullanılırdı. Avcı toplayıcı toplumların isimleri de bu faaliyetlerden gelmektedir.
Bu toplumlarda avcılık genellikle erkekler tarafından gerçekleştirilirdi. Bununla beraber toplayıcılık faaliyetleri kadınların ve çocukların göreviydi.
Avcı Toplayıcılığın Yaşam Tarzı Üzerindeki Etkisi
Geçmişte insanların beslenme alışkanlıkları nasıldı diye merak ediyorsanız beslenme alışkanlıklarının yaşam biçimi üzerindeki etkilerini de incelemek isteyebilirsiniz. Avcı toplayıcı toplumları bulundukları bölgeye bağlayan hiçbir şey yoktu. Örneğin tarım yapan toplumlar ekinlerine bakmak zorunda oldukları için uzun süreler aynı bölgede yaşamaya mecbur kalmışlardır. Öte yandan avcı toplayıcı için meyvenin ve hayvanın olduğu yere gitmek kadar doğal bir şey yoktur.
Bununla beraber avcı toplayıcılık ve tarım arasında keskin bir çizgi yoktur. Bu nedenle bir toplum avcı toplayıcı olmaya devam ederken tarım yapmak için yerleşmeye karar vermiş olabilir. 2012 yılında yapılan arkeolojik araştırmalara göre avcı toplayıcıların tarım yapmasalar bile uygun yer bulduklarında yerleşmeye karar verebildikleri görülmüştür.
İlginizi çekebilir: Etnografya Nedir? Etnografya Müzesi Hakkında bilgi
İlk Tarım Toplumlarında Beslenme
Geçmişte insanların beslenme alışkanlıkları nasıldı konusunda sıra ilk tarım toplumlarına geliyor. Neolitik Çağ’da gerçekleşen tarım devrimiyle beraber insanlar ilk kez tarım yapmaya başlamışlardır. Bu süreçte insan pasif avcı toplayıcıdan çevreyi isteklerine göre şekillendiren aktif bir canlıya dönüşmüştür.
Bu dönemde dünyada altı farklı noktada bitkiler ve hayvanlar insan hakimiyetine girmeye başlamıştır. Bu noktalar Bereketli Hilal (Anadolu, Mezopotamya ve Mısır), Sarı Nehir ve Yangtze Vadileri, And Dağları, İndus Vadisi, Papua Yeni Gine ve Orta Amerika şeklindedir.
İnsanlar buğday, arpa, pirinç ve darı gibi tarım ürünleriyle beslenmeye ve bunun sonucu olarak daha fazla karbonhidrat almaya başlamıştır. İlk başta vahşi bitkiler yetiştirilirken zaman geçtikçe insanlar verimli tohumları ekmeyi öğrenmiş ve bitkileri evcilleştirmiştir. Aynı zamanda hayvanlar da evcilleştirildiğinden insanlar protein ihtiyacını daha az çaba harcayarak karşılamaya başlamıştır. Hayvanlar da bitkiler gibi yapay seçilimden geçmiş ve sadece verimli hayvanlar yetiştirilmeye başlanmıştır. Bu sayede insanlar ihtiyaç duydukları besinlerden bol bol almaya başlamış, refah toplumları oluşmuştur.
Tarımın İnsan Hayatı Üzerindeki Etkileri
İnsanlar tarım yapmaya başladıklarında yerleşik hayata geçmeye zorlandılar. Bunun bir sonucu olarak yerleşik olan ve beraber yaşayan toplumlarda salgın hastalıklar daha hızlı yayılmaya başlamıştır. Bu dönemde tıp alanındaki bilgi birikiminin oldukça kısıtlı olduğu da düşünülürse salgın hastalıkların pek çok insanın ölümüne sebep olduğu sonucu çıkarılabilir.
Hayvanların evcilleştirilmesi de hayvandan insana bir takım hastalıkların geçişini kolaylaştırmıştır. Bu hastalıkların başında kızamık ve çiçek yer alır. Grip de bu dönemde insanlarda görülmeye başlanan bir hastalıktır.
Tarım ve hayvancılıkla beraber üretim fazlalığı da yaşanmıştır. Bu da insan nüfusunun artmasına yol açarak insanlığa evrimsel açıdan avantajlı bir konum vermiştir. Toplumdaki herkesin yemek araması gerekmediğinden insanlar başka işlerle de ilgilenmeye vakit bulmuşlardır. Böylelikle ilk uzmanlaşmalar ortaya çıkmıştır. Bu da insanların daha iyi aletler üretmesine yardımcı olmuş, insanın doğa üzerindeki gücünü artırmıştır.
Geçmişte İnsanların Beslenme Alışkanlıkları Nasıldır Kısaca
Geçmişte insanların beslenme alışkanlıkları nasıldı konusunu kısaca özetleyerek yazımızı bitirelim. İlk insanlar uzun bir süre doğaya bağımlı kalmışlardır. Bu dönemde insanlar doğanın sunduğu meyve, bitki ve hayvanlarla yetinmiştir. Neolitik Çağ ile beraber insan tarım devrimi gerçekleştirmiş ve kendi besinini istediği miktarda üretmeye başlamıştır. Böylece insan diyetinde karbonhidratın yeri de artmıştır.
