Türkçemizde “eküri” kelimesi, farklı bağlamlarda kullanılan çok anlamlı bir kelimedir. Kökeni Fransızca “écurie” sözcüğüne dayanır ve Türk Dil Kurumu’na (TDK) göre “ahırdaş” anlamına gelir.
At yarışlarında, “eküri” terimi, aynı ahırda bulunan veya aynı sahibe ait olan atları ifade eder. Bu bağlamda, aynı sahibi paylaşan atlar birlikte yarışlara katılır ve biri kazandığında, diğer eküri atı da kazanmış sayılır.
Günlük dilde ise “eküri”, sürekli birlikte olan, ortak iş yapan veya yakın arkadaşlık ilişkisi bulunan kişiler için mecazi anlamda kullanılır. Örneğin, sıkça beraber vakit geçiren iki kişi için “eküri” denilebilir.
Eküri Ne Demek?
Kelimenin kökenine bakıldığında, Fransızca “écurie” sözcüğünden türediği ve bu kelimenin de “écuyer” (bir soylunun kalkanını taşıyan süvari yamağı) teriminden evrildiği görülür. “Écuyer” ise Latince “scutarius” (kalkancı, kalkan taşıyan) sözcüğünden gelir.
Eküri kelimesi, hem at yarışları terminolojisinde teknik bir terim olarak, hem de günlük dilde mecazi anlamda geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bu zengin anlam çeşitliliği, kelimenin Türkçedeki yerini ve önemini göstermektedir.
Eküri TDK Anlamı
Eküri TDK anlamı “ahırdaş” olarak tanımlanmıştır. TDK’ya göre kelime ilk anlamı olarak anlaşılmaktadır ve yarış atlarını tanımlamak için tercih edilir. Yarışlara katılan atlar aynı soya ya da sahibe ait olduklarında aynı yarışa dahil edilebilir. Bu durumda eküri kavramı ortaya çıkar.
Örnek olarak bir kişinin iki atı aynı yarışa katılıyorsa derecelik elde etmeleri halinde hangisinin kazandığına bakılmaz ve ikisi de söz konusu dereceyi yapmış olarak kabul edilir. Eğer iki at da dereceye girerse, daha düşük derecede olanın derecesi kabul edilmez ve yukarıda olan atın derecesi ikisi için geçerli olur. At yarışlarında eküri olan atlar örneğin 7 ve 11 numaraya sahipse, 7 numaranın yarışı kazanması halinde 11 numara da yarışı kazanmış olarak kabul edilir.
Eküri Olmak Ne Demek?
Eküri olmak, insanlar için kullanılıyorsa bir oluşuma, bir gruba ya da bir ekibe dahil olarak aynı şeyleri yapmak anlamına gelmektedir. Bunun yanında çok sıkı arkadaşlar, sürekli yan yana olanlar için de bir tür deyim olarak eküri olmak ifadesi yaygındır. Eküri olmak sokak ağzına ait olup yazılı dil için kullanılması doğru değildir.
Eküri Arkadaş Nedir?
Eküri arkadaş, sürekli yan yana olan, birbirlerini çok seven, aynı beğenilere ve zevklere sahip olan arkadaşlar için kullanılır. Eküri arkadaş kavramındaki anlam, iki arkadaşı ifade etmek için daha çok kullanılır. İkiden daha fazla anlamında kullanılmaz. Eküri arkadaş kavramı için dost ifadesinin de daha vurgulu ifadesi denilebilir.
Eküri Cümle İçerisinde Kullanımı
Eküri ifadesini farklı anlamlarda kullanmak mümkündür;
- Yedikleri içtikleri hiç ayrı gitmezdi çünkü onlar eküri arkadaştı.
- Geçen toplantıya tüm ekürilerini toplayarak gelmişti. (Toplantıya gelen kişinin ekip arkadaşları kast ediliyor.)
- Merakla beklenen koşuyu 5 numaralı Rüzgâr kazanırken ekürisi 3 numaralı Yağmur da kazanmış sayıldı.
- Kahvenin ekürisi de kesinlikle süt oluyor. (Eküri bu örnekteki gibi cansız nesneler için de “çok uyumlu” anlamında kullanılabilir.)
- Televizyon alanlar ekürisi olan uydu alıcıyı da unutmamalı.
- Makarnanın ekürisi yoğurt yoksa ona makarna denmez.
Cansız nesneler için eküri ifadesi tercih ediliyorsa bu noktada tam uyum sağlandığına dikkat edilmelidir. Ayrıca cansız nesneler için mecaz anlamı oluştuğundan her ifade için eküri ifadesi doğru kullanım olmayacaktır.
