Meddah, taklitler yapıp hoş öykülerini halka anlatarak halkın eğlenmesini sağlayan sanatçıya verilen isimdir. Türk halk zekâsı ve halkın yaşanan olayları karikatürize etmesini sağlayan sanatlardan birisi olarak karşımıza çıkan meddahlık, uzun süredir yaşamış ve Türk halkı arasında yoğun bir ilgi görmüştür. Bu kavramı başka bir şekilde açıklamamız gerekirse tek bir kişi tarafından oynana halk oyunu şeklinde tanımlayabiliriz.

Meddah Oyunu Nasıl Ortaya Çıkmıştır?

Meddah oyunu kelime kökeni Arapça olan meddahlıktan yola çıkarak Arabistan’da ortaya çıktığı tahmin edilmektedir. İlk çağlardan bu zamana kadar hikayeler anlatarak insanları güldüren kişilerin var olduğu bilinmektedir. Bu nedenle ortaya çıkış tarihi net olarak bilinmemektedir. Türklerde Dede Korkut ve onun gibi hikâye anlatan insanların var olduğunun bilinmesi de, asırlar öncesinde de Türk toplumunun meddahlara benzer karakterlere sahip olduğunu göstermektedir.

Meddah Gösterisi Nedir?

Meddah gösterisi göstermeye bağlı diğer çeşitlerde de olduğu gibi birkaç bölümden meydana gelmektedir. Bu oyunlarda pek çok farklı karakterin özelliklerini tek bir kişi yansıtmak zorunda olduğu için bu karakterler arasındaki zorlu geçişi yapmak marifetli bir iştir. Şimdi meddah oyununun bölümlerine bakalım:

• Giriş: Çok iyi bildiğimiz karagöz oyununda da olduğu gibi meddahımızın halka seslenmesi ile başlar. İlk cümle genellikle ünlem cümlesi olmaktadır. Bunun ardından seyircinin dikkatine çekmek amacı ile bir tekerleme ya da gazel okunarak oyuna devam edilir
• Açıklama bölümü: Bu bölümde meddahımız hikâye hakkındaki bilgileri seyirciye sunar. Hikâyenin yeri, zamanı, kahramanları gibi unsurlar seyirciye tanıtılır.
• Asıl konu: Hikâyeye konu olan olay ve durumların anlatıldığı kısma verilen addır. Olaylar ezbere değil doğaçlama olarak anlatılır.
• Bitiş: Meddah nezaketen yaptığı anlatım hatalarından dolayı seyirciden özür diler ve bu bölümde olaylar çözüme ulaşır. Genellikle olumlu bir son ile hikâye bitirilir.

Meddah Tarzı Oyunların Özel Sahnesi Var Mıdır?

Meddah tarzı oyunların özel bir sahnesi yoktur ve genellikle kahvehanelerde anlatılmaktadır. Olayları canlandırırken seyircinin rahat görmesi adına yüksek bir yerde anlatıcı konumlanmaktadır. Bir eline de değnek alan anlatıcı bu değneği seyircilerin dikkatini çekmek için kullanıp at, eşek vb. hayvanların anlatımı sırasında aktif olarak kullanır.

Meddah Nasıl Oynanır?

Meddah bir eline değnek bir eline sopa alarak mendili farklı tiplerdeki kişilerin kıyafetlerini seyirciye göstermek amacıyla ve ağzını kapatarak farklı ses taklitleri yapmak için kullanır. Sopayı ise oyunu başlatmak, seyirciyi kontrol etmek ve dikkatlerini toplamak, değişik sesler çıkarmak ve tüfek, at vb. varlıkları seyirciye betimlemek amacı ile kullanır.

Meddah Nereden Gelir?

Meddah kökeni Arap diline dayanan bir kelimedir. Buradan yola çıkarak meddahın Arap coğrafyasından geldiği düşünülmektedir. Tam olarak nereden ve ne zaman ortaya çıktığı kestirilememektedir. Çünkü asırlar öncesinde bile halkı eğlendirmek amacı ile farklı hikayeler anlatan karakterlerin varlığından söz edilmektedir.

Meddah Oyunu Özellikleri

• Tek bir kişi taklitler yaparken aynı zamanda hikayesini de anlatır.
• Sahnede olan oyuncu birçok karakterin mimiklerini ve seslerini tek başına canlandırır.
• Oyunda dekor fazlasıyla sınırlıdır. Anlatıcının oturduğu sandalye, değnek ve mendil aksesuar olarak sayılabilir.
• Herhangi bir metne dayanmaz, doğaçlama olarak seyirciye sunulur.

Meddah oyunu özellikleri yukarıdaki gibi sıralanabilir. Bu oyun halkı güldürü amaçlı hikayeler ve taklitlerden oluşan bir oyundur. Tek kişi tarafından sergilenmesi ise bu kişinin çok yönlü olmasını gerektirmektedir.