Teknolojik gelişmeler her geçen gün bizleri şaşırtmaya devam ediyor. Makinelerde görmeye alıştığımız teknolojik gelişmeyi artık mesleklerde de görüyoruz. Filmlerde gördüğümüz yapay zeka, artık meslek dalı olarak hayatımızın bir parçası oldu. Yapay zeka mühendisliği, yapay zekânın doğurduğu iş kollarından biri olarak karşımıza çıktı.
Yapay zeka mühendisliğini incelemeden önce yapay zekayı kısaca hatırlayalım. Yapay zeka teknoloji ve bilimi bir araya getiriyor. Tamamen yapay araçlarla oluşturulan, insani özellikler sergileyen makinelerin geliştirilmesine yapay zekâ deniyor. 1956’da Mc Carthy, Minsky, Shannon ve Rochester tarafından geliştirilmiştir. Zaten bilim kurgu filmlerinde androidleri ve bilgisayar sistemlerini bolca görmüşsünüzdür.
Yapay Zeka Mühendisliği Nedir?
Yapay zekanın tanımından başlayarak, makine algoritmalarıyla birlikte derin öğrenme algoritmalarının nasıl çalıştığını araştıran meslek dalına yapay zeka mühendisliği denir. Kısaca insan zekâsı ile makinelerin gücünü bir araya getiren meslek dalıdır. Bilgisayar, yazılım ve endüstri mühendislikleriyle paralel olarak ilerliyor. Yapay zekâ mühendisliğine bilgisayar mühendisliğinin bir alt dalıdır diyebilirsiniz.
Bu meslek dalı dünyada ve ülkemizde daha emekleme dönemindedir. 2019-2020 eğitim-öğretim döneminde iki üniversitemizde yapay zeka mühendisliği bölümü açılmıştır.
Yapay Zeka Mühendisliği Ne İş Yapar?
Yapay zeka mühendisliği, derin öğrenme algoritmaları ve robotik kodlamalar kullanıyor. Bunların aracılığıyla yapay zeka uygulamalarının nasıl çalıştığını araştırıyor. Mevcut makine/araçlar üzerinde güncellemeler yapmayı amaçlıyor. İnsan hayatını daha da kolaylaştıracak çözümler üretiyor. Bu çalışmaları yürütürken Bilgisayar Mühendisliği ile Endüstri Mühendisliği alanını birleştiren yöntemler kullanıyor.
Yapay zeka mühendisliği;
- Finansal piyasalar,
- Sağlık alanında kullanılmaya başlayan robotik tedavi yöntemleri,
- Acil durumlarda ve doğal afetlerde ilgili yetkilileri arayıp anında bilgi veren mobil cihazlar ve sosyal medya algoritmaları,
- Akıllı şehir uygulamaları,
- Tüketici davranışlarını yönlendiren piyasa araştırmaları ve reklamlar,
- Nesnelerin interneti,
- Otonom araba ve uçak geliştirme gibi çok geniş bir alanda uzman personel yetiştirmeyi amaçlar.
Yapay Zeka Mühendisliği Nerede Çalışır?
Yeni bir meslek dalı olarak görünse de yapay zeka mühendisliği çalışma alanları çok geniştir. Çünkü birçok sektör otomasyona ve yapay zekâya sahip makinelere dönmeye başladılar. Bilgisayar, yazılım ve endüstri mühendisliği çalışma alanları yapay zekâ mühendisliğini de kapsıyor. Yapay zeka mühendisliğinin çalışma alanlarını şöyle sayabiliriz;
- Özel/kamu araştırma laboratuvarı
- Yapay zeka odaklı iş zekası uygulamalarına dayalı özel sektör alanları (iş analisti, sistem ve yazılım uzmanı, kaynak kullanımı, veri madenciliği ve algoritma uzmanı olarak)
- Uzay teknolojileri kullanan firmalar, otonom araçlar ve giyilebilir teknolojiler üreten işletmeler
- Sağlık, ulaşım, enerji ve hizmet sektörleri
- Bilgi güvenliği teknolojisi
- Havacılık elektroniği
- Tarım ticareti ve işletmeciliği
- Uluslararası ulaştırma sistemleri
- Yapay yazılım geliştirme
- Dijital medya ve pazarlama
- Hibrit ve elektrikli taşıtlar teknolojisi
- Üç boyutlu modelleme ve animasyon teknolojileri
Yapay Zeka Mühendisi Nasıl Olunur?
Bilgisayar ve donanım sistemlerine ilgisi/yeteneği olanlar, geleceğin mesleğini şimdiden görenler yapay zeka mühendisliği için hangi bölüm okunması gerektiğini araştırıyorlar. Geçtiğimiz yıla kadar böyle bir meslek dalı ve bölüm bulunmuyordu. 2019-2020 eğitim-öğretim yılı itibariyle üniversite sınavına girecek öğrenciler bu meslek dalıyla tanıştılar.
Yeni olması itibariyle ülkemizde yapay zeka mühendisliği olan üniversiteler üç tanedir. Yapay zeka mühendisi olmak isteyen gençler, lisede “SAYISAL” bölümünü seçmeleri gerekiyor. Çünkü bu bölüm sayısal taban puanıyla öğrenci alıyor. Üniversite sınavında hem TYT hem de AYT sınavlarına girmeniz gerekiyor. Üniversitelerin yapay zeka mühendisliği taban puanları değişiyor.
Bu bölümün en düşük tabanı puanı 357,97517 (ücretli), en yüksek taban puanı da 525,78716’dır. Her üniversitede de eğitim dili İngilizcedir. Üniversite sınavında AYT puanınızın en az 500’ün üzerinde olması gerekiyor. Kontenjan sayısı da çok düşük olduğu için puanınızı yüksek tutmanız yararınızadır. AYT puanınıza göre burslu, ücretli veya P indirimli bölümlerinden birini yazabiliyorsunuz.
Yapay zekâ mühendisliğini okumak istiyorsanız bu bölüm hakkında özel koşulları iyi bilmelisiniz. Bunu Hacettepe Üniversitesi yapay zeka mühendisliği özel koşullar üzerinden açıklayalım.
Özel koşulları;
Madde 16: Yerleştirme puan türüne göre 300 bininci sırada yerleşen adayın puanından aşağı olamaz.
Madde 17: Bu bölümde yabancı dil hazırlık sınıfını iki yıl içinde başarıyla tamamlayamayan öğrencilerin ilişkisi kesilir.
Madde 21: Bir yıl süreli zorunlu İngilizce Hazırlık Programı okutulur.
Madde 28: Öğretim dili İngilizcedir.
Yapay Zeka Mühendisi Olmak
Yapay zekâ mühendisi yani yapay zeka uzmanı olmak istiyorsanız üniversitelerin yapay zeka mühendisliği bölümünü okumanız gerekiyor. Bu bölümlerin dışında bilgisayar ve yazılım mühendisliği bölümlerinden mezun olup, kendinizi yetiştirerek de yapay zekâ uzmanı olabilirsiniz.
Yeni bir meslek dalı olmasından dolayı Türkiye’de yapay zeka mühendisliği pek bilinen bir meslek değildir. Bu nedenle yapay zeka mühendisliği iş ilanları sık görülmez.
Bu bölümü bitirdiğinizde; insan davranışlarını problem çözme ve karar verme süreçlerinde analiz yeteneğine kavuşuyorsunuz. Elde ettiğiniz bilgi ve yetenekle makine ve sistemler tasarlıyorsunuz. Görev tanımınızı da şöyle sıralayabiliriz;
- Veri mühendisleri, işletme yöneticileri ve uzmanları arasında koordinasyonu sağlıyorsunuz.
- Veri bilimi takımının kullandığı altyapıyı otomatik bir düzene oturtuyorsunuz.
- Makine öğrenme modellerini diğer uygulayıcıların kolaylıkla erişebileceği ve kullanabileceği şekilde düzenliyorsunuz.
- Yapay zekâ modellerini test edip, çalıştırıyorsunuz.
- Makine öğrenmesini faydalı hale getirerek süreçlerin otomatik bir hâl almasını sağlıyorsunuz.
Bu bölümü bitirdiğiniz zaman yapay zeka mühendisliği yüksek lisans yapma imkanınız bulunuyor. İş hayatınızı sektörde değil de akademik kariyer olarak sürdürmüş oluyorsunuz.
Yapay Zeka Mühendisliği Okunur mu?
Dünyada yaşamın nasıl bir yol izlediğini takip ediyorsunuzdur. Teknolojinin ve makinelerin rolünü yadsıyamazsınız. Yeni bir meslek dalı ve yapay zeka mühendisliği iş imkanları sınırlı gibi görünebilir. Fakat teknolojinin ve icatların hızına yetişemediğimiz bu dönemde siz mezun olana kadar vazgeçilmez ve aranılan bir meslek olacağından emin olabilirsiniz.
Otonom sistemler, öğrenen makineler ve algoritmalar sayesinde hayatımız tamamen sürekli değişiyor. Bu sistemi tasarlayacak, kontrol edecek, güncelleyecek ve daha iyisini geliştirecek yapay zekâ uzmanlarına ihtiyaç duyulacaktır. Bu yeni dönemde aktif rol almak istiyorsanız, bu konuda ilgi ve yeteneğiniz varsa yapay zeka mühendisliğini okuyabilirsiniz.
Yapay Zeka Mühendisliği Bölümü Nedir?
Yapay zeka mühendisliği 2019-2020 eğitim-öğretim yılında iki üniversitenin bu bölümü açmasıyla hayata geçti. 2020-2021 yılıyla bu sayı dörde çıktı. Yapay zeka mühendisliği;
- Hacettepe Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği alt bölümü,
- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Ekonomi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi
- İstanbul Teknik Üniversitesi Yapay Zekâ ve Veri Mühendisliği
- Bahçeşehir Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi alt bölümü olarak yer alıyor.
Yapay Zeka ve Veri Mühendisliği Ne Kadar Maaş Alır?
Türkiye’de hangi mesleğe sahip olursanız olun ilk olarak “Maaşı ne kadar” sorusu soruluyor. Doğal olarak yapay zeka mühendisliği ne kadar maaş alır sorusu da gündemi meşgul ediyor. Öncelikle yapay zeka mühendisliği maaş konusuna gelmeden, size bir tespiti aktaralım.
Dünyaca ünlü Çinli teknoloji devi Tencent bir rapor yayınladı. Bu rapora göre dünyada 300 bin yapay zeka uzmanı bulunuyor. Ancak bu rakamın pazar talebini karşılamadığını milyonlarca yapay zekâ mühendisine ihtiyaç bulunduğunu açıkladı. Dünyaca ünlü teknoloji devleri, yapay zekâ mühendislerini ellerinde tutabilmek için 1 milyon doları gözden çıkarıyorlar. 3-5 yıllık bir tecrübeye sahip yapay zeka mühendisliği maaşı 300.000-500.000 bin doları buluyor.
Yapay Zekâ Mühendisliği Türkiye Maaş
Bu uçuk rakamlar tabi Türkiye için geçerli değil. Geçen yıl itibariyle toplamda 40 öğrenci bu bölümü okumaya başladı. Bunların 4 yıl sonra mezun olacaklarını hesaba katarsak, daha şimdiden maaşlarını belirlemek izafi kalır.
Bilgisayar ve yazılım mühendisleri, yapay zeka alanında kendilerini geliştirebiliyorlar. Bu alanda görev yaptıklarında deneyimlerine göre yapay zeka mühendisliği aylık maaş 60-70 bin lira civarındadır.
Yapay Zeka Mühendisliği Hangi Ülkelerde Var?
Yapay zeka mühendisliği bölümünü yurt dışında da okuma imkanınız bulunuyor. Ülkeleri biz sıralayalım, siz hangisinde okumak istediğinize karar verin.
| 1- Kanada | 10- Hollanda | 19- Singapur |
| 2- İngiltere | 11- Danimarka | 20- Birleşik Arap Emirlikleri |
| 3- Amerika Birleşik Devletleri | 12- İspanya | 21- İtalya |
| 4- Hong Kong | 13- Hindistan | 22- Japonya |
| 5- Avustralya | 14- Belçika | |
| 6- Çin | 15- İsveç | |
| 7- Malezya | 16- Almanya | |
| 8- Yeni Zelanda | 17- Finlandiya | |
| 9- İrlanda | 18- Fransa |
Yapay Zeka Mühendisliği Hangi Üniversitelerde Açılacak?
2020-2021 eğitim öğretim yılında 4 üniversitede yapay zeka mühendisliği bölümü bulunuyor. Bu yıl veya gelecek yıl bu bölümü açacağını duyuran başka bir üniversite bulunmuyor.
Yapay Zeka Mühendisliği Hangi Üniversitelerde Var?
1- Hacettepe (Ankara), (kontenjan 30)
2- TOBB Ekonomi (Ankara)
– Burslu (kontenjan 10)
– P indirimli (kontenjan 7)
– Ücretli (kontenjan 8)
3-Bahçeşehir (İstanbul)
– Burslu (kontenjan 7)
– P indirimli (kontenjan 14)
– Ücretli (kontenjan 25)
4- İstanbul Teknik Üniversitelerinde yapay zeka mühendisliği bölümü bulunuyor.
Yapay Zeka Mühendisliği Dersleri
Yapay zeka mühendisliğinde genel olarak ilk yıl bilgisayar mühendisliği dersleri okutuluyor. Bu derslere ek olarak, yapay zekanın temelleri ve makine öğrenmesi gibi dersler veriliyor.
Her üniversitenin farklı ders programı bulunuyor. Ders programını ilgili üniversitenin web sitesine girerek öğrenebilirsiniz. Örneğin yapay zeka mühendisliği tobb ders programına göz atacak olursak, her yıl güz-bahar-yaz dönemlerinde farklı derslerin verildiğini görebilirsiniz.
İlk yıl; bilgisayar programlama, matematik, Türk dili, İngilizce, Veri bilimine giriş, veri yapıları, gibi dersleri görüyorsunuz. İkinci yıldan itibaren; sistem programlama, algoritma analizi, yapay zeka, yapay öğrenme, yenilikçi yapay zeka uygulamaları gibi konulara geçiyorsunuz.
Başka bir örnek verecek olursak Hacettepe üniversitesi yapay zeka mühendisliği ders programı ilk yıl bilgisayar mühendisliğiyle aynıdır. Her iki bölüm de ilk yıl programlama, algoritmik düşünme ve problem çözme konularını görüyorlar.
İkinci yıldan itibaren yapay zekâ mühendisliği öğrencileri; Yapay zekanın ilkeleri, algoritmalar, yapay öğrenmenin temelleri, yapay öğrenme laboratuvarı gibi dersleri zorunlu görüyorlar. Yapay zeka teknik, bilgisayar mühendisliği, yapay zeka teknik laboratuvar derslerini seçmeli olarak görüyorlar.
Üniversitelerimizde, yapay zeka ve makine öğrenmesi alanında her geçen gün daha fazla kullanım alanı bulan Python Programlama Dili de giderek ağırlık kazanmaktadır.
Yapay Zeka Mühendisliği mi Bilgisayar Mühendisliği mi?
Yapay zeka mühendisliği, bilgisayar mühendisliğinin alt dalı gibi görünebilir. Hatta üniversitelerde ilk yıl ortak ders görüyorlar. Bilgisayar mühendisliği öğrencisi kredisi yeterse, seçmeli ders olarak yapay zeka mühendisliği derslerinden alabiliyor. Fakat mezun olduklarında, yapay zeka mühendisleri uzman lisansına sahip oluyorlar.
Bilgisayar mühendisleri daha ziyade bilgisayar ve yazılım sektöründe istihdam ediliyorlar. Yapay zeka mühendisleri ise yapay zekanın kullanıldığı her alanda söz sahibi oluyorlar. Bu nedenle yapay zeka mühendisliğinin alanı ve geleceği daha geniştir.
Yapay zeka mühendisliği son dönemin öne çıkan mesleklerinden biridir. Türkiye’de bu dala 4 üniversiteyle katıldı. Dünya genelinde yapay zekâ mühendisleri en çok aranılan ve tabiri caizse “kapışılan” kişileridir. Geleceğin siber dünyaya dönüşeceğini göz önüne alacak olursanız bu mesleğin ne kadar önemli olduğunu anlarsınız.
