Öğrenme, bireyin yaşadıkları sonucunda davranışlarında meydana gelen uzun süreli değişimler olarak tanımlanır. Aynı zamanda öğrenme, karşılaşılan durumlar sonucunda tepki oluşturmak ve gerektiğinde oluşturulan tepkileri değiştirerek yeni tepkiler elde edinme yeteneğidir.
Bir becerinin ya da bilginin öğrenme olarak görülebilmesi için kişinin davranış biçiminde birtakım değişikliklere neden olması ve davranışta meydana gelen değişimlerin uzun süreli değişimler olması gerekir. Yeni öğrenme, kişi kapasitesini arttırarak daha önceden yapamadığı bazı işlemleri yapabilir hale gelir.
Öğrenme sonucunda, kişi içerisinde yer aldığı ortama yeni bir anlam kazandırdığı gibi aynı zamanda ortamdaki pozisyonunu da yeniden tanımlamış olur. Kişi, bu işlemleri öğrenmenin etkenli öğrenme kuramları ile yapar.
Öğrenmenin Özellikleri Nelerdir?
Öğrenme özellikleri itibari ile kişiden kişiye fark edebilen bir olgudur. Bununla birlikte belli başlı kabul görmüş öğrenme özellikleri vardır. Öğrenme sürecinde bireylerin farklı yöntemler ile öğrenmesi eğitim dünyası tarafından normal karşılanmaktadır. Maddeler halinde öğrenme özelliklerini nitelendirmek gerekirse aşağıda yer alan listeyi inceleyebilirsiniz.
- Davranıştaki değişimler, bir yaşantı sonucunda ortaya çıkmalıdır.
- Öğrenme, irade (istenç) ve zekâ ile ilgilidir.
- Davranışta meydana gelen değişim, kalıcı olmalıdır.
- Kişinin davranışlarında gözlenebilen bir değişim olmalıdır.
- Davranışta meydana gelen değişimler, sadece olgunlaşma ve büyüme sonucunda olmamalıdır. Yalnız olgunlaşma sonucunda ortaya çıkan davranışlar, büyüme olarak nitelendirilemez.
- Doğuştan gelen refleks ve içgüdü benzeri davranışlar, öğrenme ürünü olarak kabul edilemez.
- Öğrenmenin bir yanı nörofizyolojik, diğer bir yanı ise psikolojiktir.
- Davranışta ortaya çıkan değişimler; hastalık, yorgunluk ya da ilaç alma gibi etkenler sonucunda geçici olarak oluşmamalıdır.
Etkili Öğrenme Stratejileri Nelerdir?
Öğrenme stratejileri, öğrenme işlemini gerçekleştirmek üzere izlenilen yollardır. Öğrenme stratejilerinin amacı, öğrencinin duyuşsal durumunu etkileyerek yeni bilgiler edinmeyi seçmesini örgütlemektir. Öğrenme yöntemleri ile öğrencinin bilgiyi örgütlemesi ve bütünleştirmesi kolaylaşmaktadır. Öğrenme taktikleri aşağıda listelenmiştir. Dilerseniz, ayrıntılara geçelim;
- Yineleme stratejisi
- Anlamlandırma stratejisi
- Örgütleme Stratejileri
- Anlamayı izleme stratejileri
- Duyuşsal stratejiler
1) Yineleme Stratejisi
Hatırlanması istenen bilgilerin zihinde yinelenmesi ile öğrenmektir. Kişi, kendisini yineleme stratejisine alıştırdığı zaman bilgileri daha kolay bir şekilde öğrenebilmektedir. Yineleme stratejileri kendi içinde metinde yazıların altını çizme, aynı sözcüklerle not alma ve değiştirmeden yazma olarak üçe ayrılmaktadır.
2) Anlamlandırma Stratejisi
Bilgi birimleri arasında ilişkiler kurarak anlamlı öğrenmeyi sağlayan bir stratejidir. Yeni bilgiyi, daha önce öğrenilmiş olan bilgiler ile birleştirerek yeni bilgiye anlam kazandırma şeklinde gerçekleştirilir. Anlamlandırma stratejileri kendi içinde zihinsel imge oluşturma, tümcede kullanma, benzetim yapma, özet çıkarma ve not alma olarak beşe ayrılmaktadır.
3) Örgütleme Stratejileri
Öğrenilecek olan bilginin yeniden düzenlenip yapılandırılarak öğrenilmesini sağlayan stratejilerdir. Örgütleme stratejileri kendi içinde ana hatları çıkarma, bilgi şeması oluşturma ve çizelgeleştirme olmak üzere üçe ayrılır.
4) Anlamayı İzleme Stratejileri
Kişinin kendi öğrenmelerini düzenlemelerine, yürütmelerine ve denetlemelerine yön vermekte olan stratejilerdir. Anlamayı izleme stratejileri içerisinde sorunları belirleme ve tanımlama, dikkatini toplama ve tepkilerin yönlendirme, kendini değerlendirme ve pekiştirme, hataları düzeltme ve çözüm üretmeyi içermektedir.
5) Duyuşsal Stratejiler
Öğrenmede duygusal ya da güdüsel etmenlerden meydana gelen engelleri ortadan kaldırmak için kullanılan stratejilerdir. Kişiler öğrenme konusunda sıkıntı yaşadıkları zaman duygusal etmenler işin içine dahil olabilir. Bu durumlarda duyuşsal stratejiler kullanılarak kişi, dikkati toplayamama, olumsuz tutumlarda bulunma ve sınav kaygısı sorunlarından kurtarılabilir.
Aktif Öğrenme Nedir?
Aktif öğrenme, öğrenen kişinin öğrenme sürecinin çeşitli yönleri ile ilgili karar alma fırsatlarının verilmekte olduğu bir öğrenme sürecidir. Aktif öğrenme sürecinde öğrenen kişi, öğrenme sırasında zihinsel yetenekleri kullanmaya zorlanmaktadır. Kişi, kendi kararlarını vermesi nedeni ile vermiş olduğu kararların sorumluluğunu taşımaktadır.
Aktif öğrenme sırasında kişiye öz düzenleme yapma ve karmaşık öğretimsel işler ile ilgili karar alma fırsatı verilmektedir. Bu öğrenme çeşidinde öğrenciler, pasif alıcı olmak yerine öğrenerek kendi yaşamlarını şekillendirme görevine sahip olan bireyler olarak görülmektedir. Örneklemek gerekirse; öğrencilerin sınıfta dinlediklerini sonra okumaları, yazmaları, tartışmaları, konuşmaları ve bağlantılar kurmaları aktif öğrenme olarak adlandırılmaktadır.
Aktif öğrenme, öğrencilerin aktif olarak farklı fikirler ile birlikte doğru bilgileri ders boyunca aktivite ve görevlerin tamamlanması için gerekli olan becerileri geliştirme ya da kazanma ile ilgilenilen bir süreçtir. Bu öğrenme süreci içerisinde öğrenciyi içine alan herhangi bir aktivite için aktif öğrenme adı verilir. Aktif öğrenme, öğrencilerin birtakım işler yapmasını ve yaptıkları işler hakkında düşünmelerin içerdiğinden dolayı öğrencilere konular paylaştırılıp anlattırılması aktif öğrenme olarak görülmez.
Pasif Öğrenme Nedir?
Pasif öğrenme, öğrencilerin eğitmenin anlattıklarına göre konuyu içselleştirmeye çalıştığı, ezber yapmaya dayalı ve öğretmenin merkezde olduğu bir öğrenme biçimidir. Aktif öğrenmeye göre geleneksel bir eğitim yöntemi olan pasif öğrenme metodunda, verilen bilgiyi öğrenmek tamamen öğrencinin sorumluluğundadır.
Pasif öğrenmede öğrencilerin aldığı sorumluluk; dersi dikkatli dinlemeyi, notlar almayı ve sınavlarda başarılı olmayı da kapsamaktadır. Örneklemek gerekirse; “saf suyun deniz seviyesinde 100 derecede kaynar” bilgisi, sadece ezber yapılarak öğrendiği için unutulması kolay olan bir bilgidir. Bu bilgi, pasif öğrenme metodu ile öğrenilmiş olan bir bilgidir.
Öğrenme Stili Nedir?
Öğrenme stili, bir öğrencinin öğrenme bağlamında uyaranları kullanmanın ve uyaranlara yanıt vermenin tutarlı bir yoludur. Öğrenme stili; karakteristik bilişsel, duyuşsal ve fizyolojik faktörlerin bileşimi olarak da tanımlanabilir.
Öğrenme stilleri James ve Galbrait tarafından 1985 yılında; görerek, yazarak, okuyarak, hareket ederek, işiterek, dokunarak, iletişim yolu ile, tadına bakarak ve koklayarak farklı algısal boyutlu bir kavram olarak ifade edilmektedir. Kişi, öğrenme sürecinde bu algısal boyutlar arasından tercihte bulunmaktadır.
Stewart ve Felicetti 1992 yılında öğrenme stilini “bir öğrencinin öğrenmesi en muhtemel olan eğitim koşulları” olarak tanımlamıştır. Bireyin öğrenme sürecinde yapmış olduğu tercihler olarak belirtilmekte olan öğrenme stilleri, bireyin en iyi hangi şekilde öğrendiği ile de ilgilidir.
Öğrenme Alanı Nedir?
Öğrenme alanı, öğrenmenin değerlendirilebilmesi için incelenmesi gerekli olan alan olarak tanımlanmaktadır. Öğrenme alanları; bilişsel (kognitif), duyuşsal (affektif) ve devinişsel (psikomotor) alan olmak üzere üç bölüme ayrılır.
Öğrenme alanlarından ilki olan bilişsel (kognitif) alan, öğrencilerin zihinsel yeteneklerinin ölçülmesine dayanmaktadır. Genellikle öğrencilere verilen kavramları öğrenciler yorum yapar, tanır, karşılaştırır, hatırlar. Bu işlemlerin sonucunda ise öğrencinin bilişsel yetenekleri değerlendirilir.
Öğrenme alanlarından ikincisi olan duyuşsal (affektif) alan, müfredat programlarının ve zihinsel hedeflerin dışında hedefler içermektedir. Sınıf içi sosyal aktiviteleri ile ilgili tutum ve birey yargıları ile ilgili olan bu bölümün, öğrencilerin öğrenmesinde etkili olduğu belirtilir. Öğrenciler duyuşsal değişme ve gelişmelerini ölçebilmek için farklı soru tipleri kullanmaktadır. Bu sorular sayesinde eğitim-öğretim süreci öncesinde ya da sonrasında gelişmeler izlenebilir.
Öğrenme alanlarından devinişsel (psikomotor) alan, öğrencilerin hedefleri arasında pratik maharetlerin geliştirmelerini sağlamaktadır. Psikomotor alanda kişinin el ve göz becerileri, duyu organlarının ve araç gereçlerin koordineli kullanılması ve benzeri yetenekler test edilir. Devinişsel alanda da farklı yöntemler kullanılarak ölçme ve değerlendirme yapılabilir.
Öğrenme Psikolojisi Nedir?
Öğrenme psikolojisi, öğrenmeyi oluşturan etkenleri, öğrenmenin gerçekleşme şeklini, öğrenme sürecini, öğrenmenin bireyler üzerindeki farklılıklarını ve öğrenmeyi etkileyen unsurları inceleyen bir alt daldır. Eğitim psikolojisi alanının alt dalı olan öğrenme psikolojisi, kişilerdeki öğrenme ile ilgili değişiklikleri incelemektedir.
Öğrenme Süreci Nedir? Nasıl İşler?
Öğrenme süreci, bir kişinin bilgiyi öğrenmesi sırasında meydana gelen işlemlerin gerçekleştiği süreci ifade etmektedir. Öğrenme süreci kişiden kişiye değişiklik gösterse de herkes için geçerli birtakım kurallara da sahiptir.
İnsanlar, öğrenme sürecini 2 farklı sinir ağı ile gerçekleştirmektedir. Kişi, öğrenmek istediği bilgiye odaklanıp dikkatini tamamen o bilgiye verdiği zaman beyinde bulunan odaklanma sinir ağını çalıştırmaktadır. Beyindeki sinir iki sinir birinin çalıştırılmış olmasına rağmen beynin çok küçük bir bölümü çalıştırılmış olur. Bu nedenle tam anlamıyla öğrenme işlemi gerçekleştirilemez.
Kişi, dikkatini başka yere verdiği zaman arka planda yayılma adı verilen ikinci sinir ağı devreye girmektedir. Yayılma işlemini gerçekleştiren ikinci sinir ağı, arka planda işleme ve öğrenme işlemini devam ettirerek öğrenmenin tam anlamıyla gerçekleşmesini sağlar.
Öğrenme Geriliği Nedir?
Öğrenme geriliği; dinleme, konuşma, okuma, yazma ya da problem çözme alanında yeteneklerin kullanımında zorluk yaşanması sonucunda ortaya çıkan bir durumdur. Öğrenme geriliği, kişinin bilgi depolaması, işlemesi ve üretmesi konusunda zorluk yaşanmasına neden olmaktadır.
Çocuklarda daha sık karşılaşılan öğrenme geriliğinin nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Bazı zamanlarda öğrenme geriliği fark edilmediği için kişi uzun süre boyunca habersiz bir şekilde hayatına devam edebilir. Yardım alınması durumunda ise öğrenme geriliği tedavi edilebilir.
Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler Maddeler Halinde
- Yaş
- Genel uyarılmışlık hali ve kaygı
- Öğrenme ve motivasyon
- Zeka
- Sosyokültürel durum
- Bireysel çalışma durumu
- Dikkat
- Genel uyarılmışlık hali
- Türe özgü hazır bulunuşluk
Öğrenmenin Gerçekleşmesi İçin İlk Koşul Nedir?
Öğrenmenin gerçekleşmesi için ilk koşul, bilişsel ve fiziksel olgunlaşmadır. Bir birey, öğrenme eylemini gerçekleştirmek için bu koşula uyum sağlamalıdır.
Öğrenmenin Temel Amacı Nedir?
Öğrenmenin amacı, öğrenilen bilgiler ile hayatı kolaylaştırmak ve eğitim hayatında belirli bir konuma gelmektir. Öğrenme, ömür boyu süren bir faaliyettir ve insanı sürekli olarak geliştirmektedir.
Not Tutma ve Öğrenme Arasındaki İlişki
Öğrenme konusunda problem yaşayanlar için not tutmak en iyi çözümdür. Bazı insanlar, dinledikleri şeyleri aklında tutabilirken bazıları tutamayabilir. Bu noktada nasıl not tutulur? Yayınımızı okumanızı tavsiye ederiz. Tüyolarımızla bu işin üstesinden gelebileceksiniz.
Daha fazla bilgi için: Cornell Not Alma Tekniği
Kaygı Öğrenmeyi Nasıl Etkiler?
Öğrenme aşamasında yaşanan yüksek kaygı, öğrenme enerjisinin tam olarak kullanılmamasına sebebiyet vermektedir. Enerjisini kullanamayan birey ise dikkatini toplayamaz ve performansını gösteremez.
Öğrenmenin yanı sıra bilgilerin aktarılmasında da ‘’Kaygı’’ etkilidir. Eğer, bir bireyde yüksek derecede kaygı varsa bildiklerini karşı tarafa aktaramayacaktır.
Kısaca, öğrenme konusu bu şekilde tanımlanabilmektedir. Soru görüş ve önerilerinizi yorum kısmından belirtmeyi unutmayınız.
