Atatürk’ün bildiği yabancı diller çok iyi bildikleri ve ortalama düzeyde bildikleri olarak ikiye ayrılabilir. Atatürk, Fransızca, İngilizce, Rusça ve Almanca’yı iyi düzeyde biliyordu. Bunların yanısıra, Arapça, Bulgarca ve Farsça’yı da orta düzeyde bilmektedir.
Atatürk kaç dil biliyor sorusunun cevabını ararken, bir subayın ve devlet adamının yabancı dil bilmesine ve farklı kültürleri tanımasına ne kadar önem verdiğini anlamamız gerekiyor. Bunu da, kendi sözlerinden anlayabiliriz:
Ali Fuat Cebesoy’un Sınıf Arkadaşım Atatürk: Okul ve Genç Subaylık Hatıraları isimli kitabında, Atatürk’ün yabancı dil hakkındaki düşünceleri “Bir erkanı harp subayının muhakkak dil bilmesi gerektiğini ve bunun aksini düşünmenin büyük bir hata olacağını” sıkça ifade etmesinden anlayabiliriz.
Mustafa Kemal Atatürk Kaç Dil Biliyordu?
Atatürk, Fransızca’nın üzerine çok düşmüştür. Bunun nedeni, 1896 yılında Manastır Askeri İdadisi’nde Fransızca derslerinde sorun yaşamasıdır. Başladığı hiçbir işi yarım bırakmama huyuna daha öğrencilik yıllarından sahip olan genç Mustafa Kemal, öğretmeninin kendisini uyarmasından rahatsız olmuş ve bu dili her fırsat bulduğu zamanda geliştirmek için çaba harcamıştır.
Daha sonra, Ali Fuat Cebesoy ile tanışmış ve onun bir Fransız lisesinden (St. Joseph, Moda, Kadıköy) geldiğini öğrenince çok sevinip, onunla dil pratiği yapmıştır. Atatürk’ün Cumhurbaşkanlığı yıllarında Fransızca’yı ne kadar akıcı bir şekilde konuştuğuna dair, aşağıdaki video çok güzel bir örnektir:
Atatürk’ün bildiği yabancı dillere başka bir örnek de Almanca’dır. Berlin Askeri Akademisi’nden Karl Litzmann’ın “Takım, Bölük ve Tabur’un Muharebe Talimleri” kitabından çeviriler yapmış ve bunları Takımın Muharebe Talimi ile Bölüğün Muharebe Talimi isimleriyle Türkçe’ye kazandırmıştır.
Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatı boyunca kullandığını çok görmediğimiz ama hakim olduğunu bildiğimiz bir başka yabancı dil de, İngilizce’dir. H. G. Wells’in Ana Hatlarıyla Dünya Tarihi isimli eserini bir çırpıda okumuş ve bitirdikten sonra derhal Türkçe’ye kazandırılmasını istemiştir. Nutuk’ta bahsettiği tek yabancı eser de, bu kitaptır.
Atatürk, kendisi birçok yabancı dili çok iyi bildiği kadar, öğrencilerin eğitiminde de yabancı dilin çok önemli olduğunu biliyor ve bunu her fırsatta vurguluyordu. Yetişen gençliğin, kendi ülkesi kadar dünyayı da tanıması gerektiğini, gerek edebi gerekse de bilimsel konularda yabancı eserleri takip etmesinin zihin dünyalarına bir zenginlik katacağını biliyordu.
