Tahkikat komisyonu, 18 Nisan 1960 tarihinde Demokrat Parti tarafından kurulan ve 15 üyeli meclis komisyonudur. 7 Nisan 1960’da DP tarafından yayımlanan bir bildiri sonrasında muhalefetin ve basının yaptığı faaliyetleri tahkik etme adına kurulmuş bir komisyondur. O dönem kurulduğunda komisyon üyeleri sadece Demokrat Parti üyelerinden oluşmaktadır.
O dönemde 27 Nisan 1960 tarihinde TBMM’de büyük bir çoğunlukla kabul edilmiştir. 28 Nisan 1960 tarihinde de Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu komisyon sayesinde, kurulacak olan komisyon 3 ay süre boyunca muhalefet ve basının yaptığı eylemleri sorgulama yetkisine sahiptir. Özellikle dönemin muhalefeti tarafından da oldukça tepki toplayan bir uygulamadır.
Tahkikat Komisyonu Neden Kuruldu?
Tahkikat komisyonunun kurulma nedeni, demin de söylediğimiz gibi özellikle muhalefet ve dönemin basın yayın organlarının yaptığı faaliyetleri denetleme ve sorgulama adına kurulmuştur. Özellikle dönem içerisinde yaşanması muhtemel bir hükümete karşı darbe hamlesini kontrol etmek istenmiştir.
Bununla birlikte o dönemde komisyon tarafından alınacak bütün kararlar kesin ve net olacak ve alınan kararlara kimsenin itirazda bulunma hakkı olmayacaktır. Hatta ve hatta karar alıcı durumunda bulunan komisyonun aldığı kararlara itiraz edilmesi durumunda üç yıla kadar hapis cezası verilebilirdi.
Tahkikat komisyonunun görevi de o dönem içerisinde muhalefetin ve basının üzerinde bir baskı oluşturmak ve olası isyanları engellemektir. Dönem içerisinde 27 Mayıs darbesinin gerçekleşmesine kadar görevlerini bir nebze de olsa yerine getirmişlerdir.
Tahkikat Komisyonu Ne Zaman Kuruldu?
DP tahkikat komisyonu 18 Nisan 1960 tarihinde kurulmuştur. 27 Mayıs darbesinin neredeyse bir ay öncesine dayanmaktadır. Dönemin hükümeti Demokrat Parti tarafından oluşturulur. 10 gün sonra 28 Nisan 1960 tarihinde de Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girer. Yürürlüğe girdiği andan itibaren de komisyon çalışmalarına başlamıştır.
Tahkikat Komisyonu Üyeleri Kimler
?
Tahkikat komisyonu üyeleri, Demokrat Parti milletvekilleridir. Komisyon 15 kişilik üyeli bir Türkiye Büyük Millet Meclisi komisyonudur. Meclis içerisinden seçilen bu vekiller sadece dönemin hükümet partisi olan DP milletvekilleridir. Komisyonda bulunanların isimleri hakkında net bir bilgi yoktur.
Tahkikat Komisyonu Yetkileri Nelerdi?
Tahkikat komisyonu yetkileri için bir maddelendirme yaptığımızda ilk ve en öncelikli amacının dönemin basını ile muhalefetini kontrol altına almak denilebilir bunun dışında;
- Siyasi partilerin faaliyetleri hakkında önleyici kararlar alabilmek,
- Siyasi partilerin mitinglerini ve toplantılarına yasak koymak,
- Ülke içerisinde her türlü yayını yasaklayabilmek,
- Yayın organları için oluşturulan basım ve dağıtımını durdurmak ayrıca komisyon tarafından gerekli görülen gerekli her belgeye el koymak tahkikat komisyonunun görevleridir.
