Gazlar Sıkıştırılabilir Mi? Maddenin Gaz Halinin Özellikleri

Gaz halindeki maddeler, sahip oldukları seyrek atom yapısı sayesinde katılar ve sıvılara göre çok daha kolay sıkıştırılabilir. Katı, sıvı ve gaz, maddenin halleri olarak bilinir ve her birinin farklı özellikleri vardır. Bunları daha iyi anlamak için, öncelikle maddenin ne olduğuna bakalım: Madde, çevremizde ve evrenin neredeyse her köşesinde varolan, hacmi ve kütlesi olan her şeydir.

Maddeler, küçük yapıtaşları olan atomlar ve onların bir araya gelmesinden oluşan daha karmaşık moleküllerden oluşur. Örneğin su, 2 Hidrojen atomu ve 1 Oksijen atomundan oluşan su molekülünden (H₂O) ibarettir. Bu yazımızda da, gazların sıkıştırılması konusunu su üzerinden öğreneceğiz.

Gaz Maddeler Sıkıştırılabilir mi?

Gaz maddeler kolaylıkla sıkıştırılabilir. Maddenin hal değişimi esnasında, moleküllerinin arasındaki mesafe artar ve daha geniş bir hacme yayılır. Dolayısı ile, aynı hacme daha az molekül düşer. Şekil üzerinde inceleyelim:

gazlar sikistirilabilir mi
Suyun katı, sıvı ve gaz hali.

Suyun, katı ve sıvı haldeki moleküler düzenine baktığımızda, ya çok düzenli ya da birbirine çok yakın olduğunu görürüz. Ancak gaz haldeyken, moleküller birbirinden uzaklaşır ve daha rahat hareket edebilir. Su buharı, katı (buz) ve sıvı (su) hallerinin aksine, gözle görülmez ancak solunabilir.

Gazlar, katı ve sıvılara göre çok daha fazla sıkıştırılabilir. Örneğin 3 litre hacme sahip bir dalgıç tüpü, içine 600 litre kadar solunabilecek oksijen ve nitrojen gazı alabilir. Maddenin gaz hali, daha seyrek molekül yapısına sahip olmasından dolayı daha düşük kütleye sahiptir. Örneğin 1 metreküplük hacimde bulunan gaz halindeki su (su buharı), katı haldeki sudan (buz) çok daha hafiftir ve çok daha küçük bir alana sıkıştırılabilir.

Gazların Özellikleri

Gaz maddelerin özellikleri, aşağıdaki gibidir:

  • Maddenin gaz hali, en düzensiz halidir.
  • Gaz maddeler sıkıştırılabilir. Katı ve sıvılara göre çok daha küçük hacimlere sığabilirler.
  • Benzer şekilde, katı ve sıvılar belirli bir hacmi korurken, gazlar daha geniş bir hacme geçtiklerinde, genişleyip o hacmi de doldurabilir. Bir gazın hacmi, içine girdiği kabın hacmine eşittir diyebiliriz.
  • Gazların belirli bir hacmi olmadığı için, belirli bir şekle de sahip değildirler.
  • Gazlar, çevrelerindeki tüm cisimlere eşit basınç uygular. Örneğin bisiklet lastiğinin içindeki hava sadece yerçekimine uygun olarak aşağı yönlü değil, lastiğin üst yüzeylerine de basınç uygular.
  • Gaz madde, ısıya maruz kaldığında her yöne doğru genişler, genleşir.

Maddenin fiziksel halleri arasında katı, sıvı ve gaz çevremizde en sık gördüklerimiz arasındadır. Maddenin başka bir hali de, plazmadır. Maddenin plazma haline örnek olarak fırtınalı havalarda düşen yıldırım ve floresan lambaların içinde oluşan elektrik akımı gösterilebilir.

Gaz ve Plazmaların Ortak Özellikleri

Maddenin gaz ve plazma halinin bazı özellikleri ortaktır:

  • Plazma, tıpkı gaz maddeler gibi belirli bir hacme ve şekle sahip değildir.
  • Maddenin plazma hali de, gazlar gibi daha seyrek bir yapıya sahiptir ve maddenin katı ve sıvı haline göre daha az yoğundur.

Plazma, gazların aksine çok iyi bir elektrik iletkenidir ve manyetik özellikleri de çok güçlüdür.


Gazların sıkıştırılabileceğini ve son derece küçük hacimlere sığabildiğini öğrendikten sonra, sizin de bu konuda verebileceğiniz örnekler var mı? Gazların sıkışmasına günlük hayatta nerelerde rastlıyorsunuz?

Bir gazı en fazla ne kadar sıkıştırabileceğinizi nereden öğrenebilirsiniz? Gazların sıkışması zararlı mıdır?

içeriğimizi oylayın
Yazar: Sinan

1982 İstanbul doğumluyum. İlk, orta, lise ve üniversite eğitimimi İstanbul'da tamamladıktan sonra Çanakkale'ye yerleştim. Birkaç yıllığına ticaret hayatının içinde bulunduğum için aktif olarak ilgilenemediğim programlama ve web tasarım kariyerime, burada içerik yazarlığı yaparak devam ediyorum.

Yorum yapın