Röportaj türünün en çok gelişme gösterdiği dönem; Cumhuriyet dönemidir. Türk edebiyatını daha kolay kavrayabilmek için dönemler şeklinde kategorize etme gereği doğmuştur. Örneğin; İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı, Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatı, Milli Edebiyat Dönemi gibi…
Röportaj; yazarın bir konu belirleyip okuyucularına belirli bilgi, belge ve incelemelerden sonra sunduğu gazete ve dergi yazılarıdır. Yazar yaptığı bu araştırmaları fotoğraflarla süsler ve kendi görüşlerini de ekleyip okuyucularına takdim eder. Burada gaye, seçilen ve araştırılan konuyu okuyucuya kabul ettirmek ve inandırmaktır.
Bir Öğretici Metin Olarak Röportaj
Yazar; bilgileri toplamak için iyi gözlem yapmalı, yerinde birçok inceleme gerçekleştirmelidir. Bu özelliği dolayısıyla gezi yazısını andırmaktadır. Kullandığı dil ve araştırmalar bakımından da makale özellikleri taşımaktadır. Bu noktadan değerlendirecek olunursa Evliya Çelebi’nin “Seyahatname” adlı eseri röportaj kategorisinde değerlendirilebilir. Evliya Çelebi Seyahatnamesi, aynı zamanda öğretici bir metin olarak da okutulur.
Türk edebiyatının yüzünü batıya döndüğü dönem Tanzimat Dönemi’dir. Gazeteciliğin aktif ve yoğun olarak yapıldığını düşünür isek röportaj türünün de gelişim gösterdiğini söyleyebiliriz. Servet-i Fünun Dönemi’nde röportaj türüne bir katkı sağlanmamıştır zira “Sanat, sanat içindir.” anlayışı benimsendiği için daha çok roman ve şiir örnekleri verilmiştir.
Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte fikir özgürlüğü sahası genişlediği için röportaj türüne eğilimde artış gözlemlenmiştir. Yaşar Kemal’in “Çukurova Yan Yana, Bu Diyar Baştan Başa”, Fikret Otyam’ın “Ha Bu Diyar, Topraksızlar”, Halil Aytekin’in “Doğuda Kıtlık Vardı”, Celalettin Çetin’in “Büyük Göç” isimli röportajları, bu türün önde gelen örneklerini oluşturmaktadır. Sonuç olarak, röportaj türünün gelişme gösterdiği dönemin Cumhuriyet dönemi olduğunu unutmamalıyız.
Örnek Soru:
Röportaj türü en çok hangi edebiyat döneminde gelişme göstermiştir?
A) Cumhuriyet Dönemi
B) Servetifünun Dönemi
C) Tanzimat Dönemi
D) Fecriati Dönemi
E) Milli Edebiyat Dönemi
Doğru cevap: A seçeneğidir.
