Bilim Felsefesi, bilim ve felsefe kavramlarının bir araya gelmesi ile oluşmuş bir anlayıştır. İnsanoğlunu daha ileriye ve sağlıklı yaşama taşıyacak olan kavramlardan bir tanesi olan bilim sadece bir yöntem geliştirmez. Aksine felsefi bir anlayışla geliştirdiği yöntemleri de destekler. Bu kapsamda bilimin daha anlamlı çıktılar elde etmesi bu felsefi düşünce ile mümkün olur.
Bilimin doğuşu ve bilimle alakalı felsefi bir düşüncenin yerleşmesi aslında daha sağlıklı bir bilim düzlemi oluşturmuştur. Nitekim 19. ve 20. yüzyıllarda insanın bilim uğruna yok edilmesi bu felsefe çerçevesinde reddedilen durumlardır. Etik konusunda da çeşitli değerlendirmelerin gerçekleştiği bu felsefe çerçevesinde bilimi daha kaliteli bir noktaya taşımak gerekecektir.
İçindekiler
Bilimin Felsefesi ve Ortaya Çıkışı
Bilimsel çalışmalar, insan yaşamını daha kaliteli bir noktaya taşıma açısından oldukça özeldir. Bu kapsamda da bilimsel çalışmaların sürekli ve kaliteli bir şekilde devam etmesi gerekir. Ancak çalışmalarında doğru bir yöntem benimsemek arzusunda olan filozoflar için analitik, teknik ve etik kavramların çok değerli unsurlar olduğundan söz etmek gerekir.
Bilimin etkilendiği farklı olgular ve anlayışlar vardır. Bu nedenle de bilim felsefesini sadece bir anlayış olarak ele almak çok doğru olmayacaktır. Farklı anlayışlara yönelen bilim insanları bu anlayışların da etkisi ile bilimin felsefesini şekillendirme amacı gütmüştür. Bu kapsamda rasyonalist felsefe ile değerlendirilen bilim somut olaylara dayanmaktadır. Öte yandan pragmatizm anlayışını benimseyen bilimin toplumsal fayda bağlamında çalışmaları vardır.
Bilim Felsefesi ile Alakalı Temel Kavramlar
Bilimsel çalışmaların temel alındığı anlayışlarda felsefi düşüncenin oluşması adına kabul gören belli başlı kavramlar vardır. Bu kavramları değerlendirirken akla gelen ilk alternatifler aslında felsefi düşünce çerçevesinde bilimi oluşturur.
Teori – Varsayım ve Hipotez
Teori, varsayım ve hipotez bilim felsefesi dendiğinde akla gelen ilk ve en önemli konulardır. Bu kapsamda bilimi ve felsefeyi bir arada değerlendirmek adına bu kavramları ele almak şarttır.
Teori, mevcut bir durum ya da gerçekleşmesi muhtemel bir durum ile alakalı geliştirilen sistemdir. Bu kapsamda teoriyi bilimin ve dolayısıyla da bilimsel felsefenin bir parçası olarak kabul etmek gerekecektir. Teorinin ortaya çıkardığı farklılıkları daha anlamlı bir şekilde ele almak ise varsayım ve hipotezler geliştirerek mümkün olur.
Varsayım birer ön kabul olarak değerlendirilirken hipotez ise bilimsel çalışmanın sonucunda ortaya çıkması muhtemel durumlarla alakalı çözümlemeler geliştirilmesini sağlar. Bu kapsamda da bilim felsefesinin değerlendirilmesi esnasında söz konusu 3 kavramı ele almak gerekmektedir.
A Priori ve A Posteriori
Bilimsel çalışmalar sonucunda elde edilen bilginin gerçekliğini test etmek bilim felsefesinin temel kabullerinden bir tanesidir. A Pirori ile A Posteriori kavramları da bu noktada karşı karşıya kalınan gerçekliğin deney ile testini konu alır. Deneyin zorunlu olmadığı haller A Priori olurken diğer yandan deneyde zorunluluk A Posteriori olarak kabul görmektedir.
Bilim Felsefesinin Temsilcileri
Bilim ve felsefe kavramlarının bir arada değerlendirilmesi kapsamında çalışmalar gerçekleştiren pek çok bilim insanı vardır. Aşağıda bilim felsefesine katkı yapmış isimleri görebilirsiniz.
• Albert Einstein
• Thomas Khun
• Karl Popper
• Carnap
• Hempel
