Tozlaşma, bitkilerin erkek organında üretilmekte olan polenler çeşitli nedenler dolayısıyla dişi organının tepecik bölümüne taşınır. Bu olaya ise tozlaşma adı verilir. Erkek organında üretilmiş olan ve dişi organın tepecik bölümüne kadar taşınmış olan polenler tepeciğe yapışarak dişicik borusu aracılığı ile yumurtalığa iner. Polenler yumurtalığa indiğinde ise döllenme meydana gelir. Döllenmiş olan yumurtaya zigot adı verilir ve zigot geliştiği zaman embriyoyu oluşturur.
Tozlaşma Çeşitleri Nelerdir?
Polenlerin dişicik borusuna taşınması üç yol ile gerçekleşebilir. Bu yollardan ilki rüzgâr ile tozlaşmadır. Özellikle ilkbahar aylarında havada rüzgâr ile taşınmakta olan çiçek tozları, erkek üreme hücrelerini taşımakla görevlidir. Mikroskobik tanecikler olan çiçek tozları, rüzgâr aracılığı ile erkek üreme hücrelerinin taşıyarak çiçeğin yapışkan olan tepecik kısmına bırakılmasını sağlar.
Tozlaşma çeşitlerinden biri olan hayvanlar aracılığı ile tozlaşmadır. Hayvanlar dolaşırken erkek organlardan almış oldukları çiçek tozlarını başka bir dişi çiçeğin işi organının tepeciğine bırakarak tozlaşma olmasına yardımcı olurlar. Su ile tozlaşma da meydana gelmektedir. Bazı su bitkilerinin tozlaşması için çiçek tozlarının akarsu ile taşınması gerekmektedir. Bu bitkilerin çiçek tozları taşınıp doğru yere ulaştıktan sonra tozlaşma gerçeklemektedir.
Kendi Kendine Tozlaşma Nedir?
Kendi kendine tozlaşma, aynı çiçeğin erkek ve dişi organı arasında gerçekleşmekte olan tozlaşma şeklidir. Kendi kendine tozlaşma ya da diğer bir adı ile kendileşme, bitkinin kendisine fazla benzeyen saf döller meydana getirmesini sağlar. Bu tozlaşma şekli genellikle tam çiçeklerde meydana gelmektedir.
Yabancı Tozlaşma Nedir?
Yabancı Tozlaşma, eksik çiçekli bitkiler arasında meydana gelmekte olan tozlaşma şekline verilen isimdir. Yabancı tozlaşmaya çapraz tozlaşma ya da çaprazlama adı da verilir. Çapraz tozlaşma sonucunda atalarından farklı özelliklere sahip olan ve kendi kendine tozlaşmadan farklı olarak ana bireye fazla benzemeyen melez döller meydana gelir.
Arılar Nasıl Tozlaşma Yapar?
Tozlaşmada rol alan hayvanların başında yer alan arılar, çiçekten çiçeğe dolaşarak bal özü ararken kanatlarına ya da ayaklarına bulaşmış olan çiçek tozlarını taşımaktadırlar. Arılar taşımakta olduğu çiçek tozlarını başka bir çiçeğin dişi organının tepesine bırakır. Dişi organın tepesine bırakılmış olan bu çiçek tozları, dişi organdan yumurtalığa kadar uzanmakta olan kılcal boru sayesinde yumurtalığa ulaşmayı başarır.
Arılar, çiçeklerin sahip olduğu göz alıcı renkler, keskin ve hoş kokular sayesinde tozlaşma işleminde rol alırlar. Çiçekler sahip olduğu farklı özellikler ile arıların ilgisini çeker ve arıların bal özü bulabileceğini ifade eder. Bu sayede arılar çiçeklere giderek erkek organlarda üretilmiş olan çiçek tozlarını alabilirler.
Arılar Çiçeklerden Ne Alır?
Arıların çiçeklerden aldığı şey, nektardır. Nektaryum olarak isimlendirilmekte olan yapılardan salgılanan nektarlar, arıların bal yapması için gerekli olan maddelerdir. Bal arıları çiçeklerden toplamış oldukları nektarları bal midesinde kovana taşır ve kovan içerisinde görev yapmakta olan diğer arılara teslim eder.
Nektar içerisinde bol miktarda sakkaroz, früktoz ve glikoz bulunur. Ayrıca nektar içerisinde glikozun yanı sıra lipit, amino asit ve lipit benzeri maddeler de bulunmaktadır. Nektarın yapısında bulunmakta olan maddeler, bitkiye göre değişiklik gösterir.
Tozlaşma Nerelerde Bulunur?
Tozlaşmanın bulunduğu yerler, dişi organın tepecikleridir. Erkek organda oluşmuş olan polenler dişi organın tepeciğine taşındıktan sonra dişi organın tepeciğinde tozlaşma işlemi gerçekleşmektedir. Bitkilerin sahip olduğu çeşitli renk ve değişik kokular ise çiçeklerde tozlaşmayı kolaylaştırmakta olan adaptasyonlar arasında yer almaktadır.
Kendi kendine tozlaşma sırasında bir çiçekte bulunmakta olan polenin aynı çiçekteki tepeciğe giderken çapraz tozlaşmada polenler aynı türde olan farklı bir çiçeğin tepeciğine giderek tozlaşmayı gerçekleştirmektedir.
